Page 78 - STAV broj 288

SPORT

povezan s nogometom, koji je želio povećati
identifikaciju Španaca s diktaturom”, kaže
on. U prvim godinama nakon građanskog
rata prijateljske utakmice koje je igrala izo-
lirana Španija svjedoče o njihovim vezama:
Njemačka, Italija ili višijevska Francuska.
Represivna lingvistička politika režima,
koja je natjerala timove poput “Sportinga”
iz Gijóna da se nazivaju “Deportivo de Gi-
jón” ili “Athletic” da se nazivaju “Atlético
de Bilbao”, može navesti nekoga da pomisli
da su timovi iz tih regija žrtve frankizma.
Međutim, nije bilo baš tako. “Oba su iden-
titeta bila kompatibilna, ali hijerarhija je
bila jasna”, kaže Quiroga.
Diktatura je često predstavljala Baskiju
kao izvorni španski lik, a Francov režim vi- “Barcino” odlikovanje Francu
dio je “Athletic” kao savršeni španski klub
za doba obnove. “Barcelona” je postala jedna
od velikih pristaša katalonske kulture i jezi-
ka, što je Narcís de Carreras želio odraziti u
svojoj čuvenoj rečenici “više od kluba”. Pe-
desetih godina 20. stoljeća službeni časopis
kluba “Barça” počeo se služiti katalonskim
jezikom. Malo-pomalo, klub je počeo braniti
katalonsku kulturu i postajati antifrankovski
simbol. Međutim, kako objašnjava Quiroga,
“osjećaj povezan s ‘Barçom’ nije nužno po-
drazumijevao protušpanski osjećaj”.
Kada je Madrid u pitanju, evropski
uspjesi (od 1956. do 1960. godine) učinili
su ga najboljim ambasadorom diktature van
zemlje. “Od sredine ‘50-ih ‘Real Madrid’ je
postao neslužbeni ambasador Španije van da je “Real Madrid” tim Francisca Franca, zato što je njegova diktatura trajala duže od
njezinih granica, a menadžeri, treneri i igra- budući da je za njegove vladavine madrid- diktature njegovih njemačkih i italijanskih
či bili su toga potpuno svjesni”, objašnjava ska momčad osvojila šest Kupova evropskih kolega, uz činjenicu da su u Španiji regiona-
Quiroga. Međutim, podsjeća da su mnogi prvaka. Međutim, postoje različite verzije lizmi bili malo jači, posebno u Galiciji, Baskiji
igrači i menadžeri “mentalno odvojili Špa- koje proturječe ovoj teoriji. Jedna od njih i Kataloniji. Španski nacionalni tim bio je
niju od Francovog režima, unatoč naporima objašnjava da je Franco, kao vojnik, bio ključ za provođenje režimske politike kroz
diktature da ih predstavi kao iste”. I dodaje pristaša “Atlético de Aviacióna”, nekadaš- sport na međunarodnom planu, naravno, za-
kako su “mnogi navijači ‘Real Madrida’ iz nje kombinacije vojnog kluba i današnjeg jedno s “Real Madridom”. I ostali su timovi
‘40-ih i ‘50-ih bili oni koji su izgubili u Gra- “Atlético Madrida”. Postoje i neke smjele ili patili zbog autoritarne politike ili su od
đanskom ratu i pripadali radničkoj klasi”. teze koje tvrde kako je Franco simpatizirao nje imali koristi, a sve je ovisilo o odluka-
U finalu Kupa prvaka 1966, odigranom “Barcelonu” budući da je tokom njegove vla- ma Caudilla, kako su u Španiji zvali Franca.
na Heyselu protiv beogradskog “Partizana”, davine klub izbjegao bankrot tako što mu je Otkako je Druga španska republika pala
na tribinama su se mogle vidjeti zastave vlast dodijelila i prekvalificirala zemljište na 1939. godine, Franco je preuzeo sav politič-
Republike, bile su to izbjeglice iz Franco- kojem je otvoren Camp Nou 1957. godine. ki i vojni nadzor nad zemljom. Tako je bilo
ve Španije, čija je gesta, naglašava Quiroga, Još jedna od teza, koja je najmanje vje- i u fudbalu, diktator je imao svoje trikove
bila nedvosmislena. “Ti republikanski na- rovatna, jeste ona po kojoj je Franco bio kojima je nastojao pridobiti naklonost sta-
vijači podržali su ‘Real Madrid’ jer je to bio navijač “Racing de Ferrola”, male ekipe iz novništva. Jedna od prvih promjena bila je
španski tim, ali oni su otvoreno bili protiv njegovog rodnog grada. Oni koji podržava- u Kupu kralja, koji je preimenovan u “Copa
Franca.” Otkako je ekipa počela osvajati ju ovu teoriju tvrde da je na kraju španskog del Generalissimo”, budući da je Franco bio
Evropu, mnogi su prognanici počeli dolaziti građanskog rata 1939. godine taj galicijski lik prema kojem treba imati poštovanja i
na njihove utakmice u Francuskoj, Njemač- tim, koji je igrao u Drugoj diviziji, stigao do kojem treba biti odan. U takvim okolnosti-
koj i Engleskoj. “Ti su Španci smatrali da je finala Generalissimo kupa. Međutim, ova se ma odigrana je utakmica između nacističke
diktatura brutalna, ali u pobjedama ‘Reala’ iznimna situacija dogodila zbog 14 ekipa Njemačke i Francove Španije 1942. godine
pronašli su nešto što im je omogućilo da žive koje su sudjelovale, a samo četiri su bile iz u Berlinu pod zastavama Trećeg rajha, koja
u inostranstvu uzdignute glave. Fudbalska Prve lige. Tokom takmičenja se “Ferrol” u je bila odličan pokazatelj snage Francovog
domovina razlikovala se od političke nacije.” četvrtfinalu i polufinalu suočio s klubovima i Hitlerovog saveza.
iz vlastite kategorije. San je ekipi iz Galicije Alejandro Quiroga ustvrdio je kako je
FRANCOV UTJECAJ NA “MADRID” I prekinut kada su se u finalu sastali sa “Sevi- “vojni režim promicao nacionalistički na-
“BARCELONU” llom”, koja ih je pregazila sa 6-2. rativ povezan s fudbalom kako bi povećao
Španija i diktator Francisco Franco Za razliku od nacističke Njemačke i fa- identifikaciju Španaca s diktaturom”. Drugim
najpoznatiji su primjer povezanosti režima šističke Italije, Francova se intervencija dru- riječima, fudbal je bio način da se dopre do
i sporta. Široko je rasprostranjeno uvjerenje gačije razvijala u fudbalu, između ostalog i masa i stvori jedinstveni, španski identitet

78 10/9/2020 STAV