Page 28 - Safarova N., Safarov B. paxtachilikda agrokimyo o'quv qo'llanma

kesikning rangi rangli dog’lar shkalasi bilan solishtiriladi. Kaliy borligida HCI da
erimaydigan kaliy dipikrilaminat qizil-sarg’ish rangga ega bo’ladi (8-jadval)
8-jadval
O’simliklarning kaliyli o’g’itlarga bo’lgan talabi shkalasi

K2O miqdori (aralash Ball Boyalish turi Kaliyli o’g’itlarga talabi
moddaga nisbatan,%)
1 2 3 4
0,54 - 0,023 5 Qizil-sariq Talab qilmaydi
0,37-0,013 4 Qizil-to’q sariq Kuchsiz talab qiladi
0,33-0,018 3 To’q sariq O’rtacha talab qiladi
0,24-0,012 2 Sariq-to’q sariq Talab qiladi
0,13-0,035 1 Och sariq Kuchli talab qiladi
- 0 Limon rang sariq Juda kuchli talab qiladi.

Tahlil natijalarini baholash. Nitratlar, mineral fosfor va kaliy miqdorini
V.V.Serling shkalasi boyicha 3-4 ball bilan baholanganda odatda o’simlik tegishli
oziq moddalarga o’rtacha ehtiyoj sezgan bo’ladi; 0-2 ball bilan baholanganda
ehtiyoj kuchli, 4-6 ball bilan baholanganda esa ehtiyoj kuchsiz yoki mutlaqo
ehtiyoj yo’qligi ma’lum bo’ladi.
O’simlik rivojlana borgan sari uning oziq moddalarga o’rtacha ehtiyoji
darajasi ham, optimal ta’minlanganligi ham o’zgarib boradi va boshqa tegishli
ballar bilan baholanadi.
Talabalarning har bir guruhi (3-4 kishi dan iborat) topshiriq bilan birga
V.V.Serling asbobini ishlatish qoidasini o’rganadilar.Ular barg vizual va kimyoviy
diagnostikasida olingan ma’lumotlar asosida o’simliklarning oziqlanish meyorini
o’rganib, ularni oziqlantirish to’g’risida xulosa chiqaradilar. Barg
diagnostikasi natijalari kundalikka yozilib, o’qituvchiga topshiriladi.

O’simliklarning asosiy uchala elementlarining hammasi bilan oziqlanishning
kimyoviy diagnostikasi natijalari ekinlarning o’sishi va rivojlanishi ko’rsatkichlari
bilan taqqoslanib borish tashqi va ichki faktorlar, xususan ularning eng muhimlari -
tuproqning xossalari, ob-havo sharoitlari va agrotexnikani hisobga olgan holda
tahlil qilinishi lozim.

O’SIMLIK VA TUPROQ NAMUNALARINI AGROKIMYOVIY TAHLIL
ISHLARINI ZAMONAVIY ASBOB-USKUNALARDA ANIQLASH
Tuproqlarni unumdorligini oshirish va muhofaza qilishda resurs tejamkor
texnologiyalardan samarali foydalanish, o‘g‘itlash texnologiyalarni
takomillashtirishga oid ilmiy amaliy izlanishlar, tuproqning organik moddalarini
saqlashni va tiklash, tuproq gumusini boshqarish atrof muhitni texnogen
chiqindilar va kimyoviy moddalar bilan ifloslanishining oldini olish, o‘g‘itlashning
yangi texnologiyalar hamda ularning texnik iqtisodiy jixatidan baholash, o‘g‘it
qo‘llashning resurs tejamkor usullarini to‘g‘ri tanlash va tadbiq etish, ekinlar
hosildorligini oshirish va atrof muhitni sog‘lomlashtirish hozirgi kunning dolzarb
muammolaridandir. Bunday mavzulardagi mashg‘ulotlarni talabalarga etkazishda
dunyoning etakchi davlatlarining ilg‘or tajribalariga tayanish ayni muddaodir.