Page 4 - Safarova N., Safarov B. paxtachilikda agrokimyo o'quv qo'llanma

KIRISH

Respublikamizda qishloq xo’jaligini ayniqsa paxtachilikni rivojlantirishga
katta e’tibor berilmoqda. Paxtachilikni jadallashtirish boshqa ko’plab agrotexnik
tadbirlar bilan birga ekinlarni oziqlantirish rejimiga qat’iy rioya qilishni talab etadi.
Go’za ekinlarini oziqlantirish ma’lum qonuniyat asosida amalga oshirilgan
taqdirdagina ularning hosildorligi yuqori bo’lib, tuproq eritmasining tengligi
saqlanadi va ekologik vaziyatga zarar yetkazilmaydi.
G’o’zaning o’g’itlarga bo’lgan ehtiyojini aniqlash, rejalashtirilayotgan hosil
olish uchun oziq moddalarni qo’llash meyorini, muddatlarini va usullarini to’g’ri
belgilash ana shu jarayonlarni har tomonlama o’rganish o’simliklarning

hosildorligini oshirishga va mahsulot sifatini yaxshilashga yordam beradi.
Fanni o’qitishdan maqsad - talabalarni g’o’za o’simligini yetishtirishdagi
mineral va organik o’g’itlardan oqilona foydalanish, sifatli mo’l hosil olish usullari
bilan batafsil tanishtirishdan iborat.
Fanning asosiy vazifasi-paxtachilikda ishlatiladigan o’g’itlarning xossalarini
va xususiyatlarini o’rganish, ularni qulay usullarda g’o’zaning vegetatsiya
davrlarida qo’llash, paxtachilikda agrotexnikadan unumli foydalanish, paxtachilik
zonasi tuproqlarining unumdorligini saqlash va oshirish, paxtachilikda almashlab
ekish tizimini to’g’ri joriy etish, g’o’zaning o’sishi, rivojlanishi yuqori va sifatli
hosil olish muammolarini hal etish kabilar bilan zamonaviy pedagogik
texnologiyalar asosida tanishtiriladi.
Oliy ta’lim muassasalarida o’qitilayotgan «Paxtachilikda agrokimyo»
ixtisoslik fani talabalarda ilmiy dunyoqarashni shakllantirishi va amaliy faoliyatga
yo’naltirishga xizmat qilishi lozim.
Hozirgi kunda uzluksiz, ilgarilovchi oliy ta’lim tizimini joriy qilish muhim

ahamiyat kasb etadi. Bo’lg’usi oliy ma’lumotli mutahassislar paxtachilikdagi
faqatgina bugungi kundagi muammolarni o’rganish bilan cheklanib qolmasliklari
kerak. Ular qishloq xo’jaligidagi mavjud muammolarning oqibatlarini oldindan
ko’ra bilishlari va faoliyatlarini shunga mos holda tashkil qilishlari zarurdir.
Buning uchun ilm izlash, o’rganish va unga amal qilish lozimdir.
Ushbu uslubiy qo’llanma Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan
tasdiqlangan dastur va kalendar reja asosida yozilgan bo’lib Agrokimyo va
agrotuproqshunoslik yo’nalishida ta’lim olayotgan bakalavrlarga mo’ljallangan.
Qo’llanmaga paxtachilikda agrokimyo boyicha amalda bajariladigan 9 ta
laboratoriya ishlari kiritilgan. Dars davomida talabalar:
- G’o’za ustida amalga oshiriladigan tajribalardan namunalar olish;
-Gigroskopik namlik va quruq modda miqdorini aniqlash. “Xom kul”
miqdorini aniqlash;
-G’o’za navlari tarkibidfgi yalpi azot, fosfor va kaliy miqdorlarini bir
namunada aniqlash;
-G’o’za uchun belgilangan o’g’it meyoriga agrokimyoviy xaritanoma
ma’lumotlari asosida tuzatishlar kiritish;
-G’o’zada oziq elementlar yetishmasligini tashqi belgilariga qarab aniqlash;