Page 162 - ศาสนาและหน้าที่พลเมือง ม.ต้น

154

ปกครองแผนดินสยามชั่วคราว พ.ศ. 2475 แมธรรมนูญการปกครองฉบับแรกของไทย จะมิไดกลาวถึง

หรือรับรองสิทธิเสรีภาพ ตลอดจนสิทธิมนุษยชนเลย แตจากคําประกาศของคณะราษฎรที่ประกาศวา
1. ตองรักษาความเปนเอกราชทั้งหลาย ไดแก เอกราชในทางการเมือง การศาล

การเศรษฐกิจ ฯลฯ ของประเทศใหมั่นคง
2. ตองรักษาความปลอดภัยภายในประเทศใหการประทุษรายตอกันลดนอยลงใหมาก

3. ตองบํารุงความสุขสมบูรณในทางเศรษฐกิจ โดยรัฐบาลใหมจะจัดหางานใหทุกคนทํา
และจะตองวางโครงการเศรษฐกิจแหงชาติ ไมละเลยใหราษฎรอดอยาก

4. ตองใหราษฎรมีสิทธิเสมอภาค
5. ตองใหราษฎรมีอิสรภาพ มีความเปนอิสระ เมื่อเสรีภาพนี้ไมขัดหลักดังกลาวขางตน

การไดนําหลักการของสิทธิมนุษยชนไปใชในทางปฏิบัติ และระบุรับรองใหราษฎรมีสิทธิ
เสมอภาคกัน แสดงใหเห็นการตระหนักถึงความสําคัญของเรื่องดังกลาว จึงวิเคราะหไดวา เปาหมาย

ของการเปลี่ยนแปลงการปกครองไปสูระบอบประชาธิปไตยโดยคณะราษฎร เปนจุดเริ่มตนของความ

เคลื่อนไหวในดานสิทธิมนุษยชนในประเทศไทยอยางชัดเจน และเปนรูปธรรมครั้งแรก
รัฐธรรมนูญฉบับที่ 2 ของไทย คือ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 ไดปรากฏ
บทบัญญัติที่ใหการรับรองสิทธิเสรีภาพแกประชาชนชาวไทยไวในหมวดที่ 2 วาดวยสิทธิและหนาที่ของ

ชนชาวสยาม ซึ่งมีสาระสําคัญใหการรับรองหลักความเสมอหนากันในกฎหมาย เสรีภาพในการนับถือ
ศาสนา เสรีภาพในรางกาย เคหสถาน ทรัพยสิน การพูด การเขียน การโฆษณา การศึกษาอบรม การ

ประชุม การตั้งสมาคม และการอาชีพ โดยบทบัญญัติดังกลาว ถือเปนการใหความรับรองสิทธิและ
เสรีภาพของประชาชนอยางเปนทางการในรัฐธรรมนูญเปนครั้งแรก

ขณะเดียวกันนั้น สยามประเทศไดมีการปรับปรุงแกไขกฎหมายและระบบกระบวนการ
ยุติธรรม เพื่อใหทัดเทียมนานาอารยประเทศ และเปนที่ยอมรับของรัฐตางชาติดวย ความมุงหมายที่จะ

เรียกรองเอกราชทางการศาลกลับคืนมาเปนของไทย แนวความคิดในการคุมครองสิทธิมนุษยชนจึง
ปรากฏอยูในกฎหมายหลายฉบับ อีกทั้งมีความพยายามสรางกลไกคุมครองสิทธิมนุษยชนไวโดยตรง

และโดยออมผานทางสถาบันตุลาการดวย โดยเฉพาะอยางยิ่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
อาญา พ.ศ. 2477 มีบทบัญญัติที่ใหการรับรองและคุมครองสิทธิของผูตองหาและจําเลยในคดีอาญา

ซึ่งแตกตางจากระบบจารีตนครบาลที่มีมาแตเดิมอยางสิ้นเชิง
ตอมา วันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 มีการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย

พ.ศ. 2489 เปนรัฐธรรมนูญฉบับที่ 3 และเปนครั้งแรกที่มีการบัญญัติรับรองสิทธิของประชาชนในการเสนอ
เรื่องราวรองทุกข และเสรีภาพในการจัดตั้งคณะพรรคการเมืองในรัฐธรรมนูญ สวนเสรีภาพในการประชุม

โดยเปดเผย ในรัฐธรรมนูญฉบับกอนไดเปลี่ยนเปนเสรีภาพในการชุมนุมสาธารณะ