Page 50 - ศาสนาและหน้าที่พลเมือง ม.ต้น

42

3.7 สังคหวัตถุ 4 คือ ธรรมที่เปนเครื่องยึดเหนี่ยวน้ําใจผูอื่น

1) ทาน การใหการเสียสละเอื้อเฟอเผื่อแผ
2) ปยวาจา การพูดดวยถอยคําที่ไพเราะ

3) อัตถจริยา การสงเคราะหทุกชนิดหรือการประพฤติในสิ่งที่เปนประโยชนตอ
ผูอื่น

4) สมานัตตตา การเปนผูมีความสม่ําเสมอมีความประพฤติเสมอตนเสมอปลาย

สรุป หลักธรรมที่ชาวพุทธพึงปฏิบัติ คือ การละความชั่ว การทําความดี การทําจิตใจให
แจมใสและการทําสมาธิภาวนา

การละความชั่ว คือ การไมทําบาปอกุศลทั้งมวล การถือศีล 5 หรือ ศีลอื่น ๆ ตามบทบาท
หนาที่ของตนเอง การทําความดี มีความกตัญูกตเวทีตอผูมีคุณ ตอสังคมสวนรวม ประเทศชาติ
ความขยันหมั่นเพียรในการงานอาชีพ ไมเอาเปรียบ คดโกงผูอื่น และการทําจิตใจใหแจมใส ไมคิด

ทุกขโศกเศรา อันเกิดจากการเสื่อมของสังขาร โรคภัยไขเจ็บ ความอยากมี อยากเปน อยากไดตาง ๆ

รวมทั้งการสูญเสียสิ่งที่รักตาง ๆ โดยใชหลักการทําสมาธิภาวนา

การเจริญภาวนา

การเจริญภาวนา เปนการพัฒนาจิต บริหารจิต หลักพระพุทธศาสนา เปนการสรางบุญบารมี

ที่สูงที่สุด และยิ่งใหญที่สุดในพระพุทธศาสนา จัดวาเปนแกนแท
การเจริญภาวนามี 2 อยาง คือ สมถภาวนา และวิปสสนาภาวนา

1. สมถภาวนา ไดแก การทําจิตใจใหเปนสมาธิ คือ ทําจิตใหตั้งมั่นอยูในอารมณเดียว ไม
ฟุงซาน วิธีภาวนามีหลายชนิด พระพุทธองค บัญญัติเปนแบบอยางไว 40 ประการ เรียกวา กรรมฐาน 40

ที่นิยม คือการ หายใจเขา บริกรรม พุทธ หายใจออก บริกรรม โธ เรียกวา อานาปานสติ ผูใดจะปฏิบัติ
ภาวนาจะตองรักษาศีลใหบริสุทธิ์ตามฐานะ เชน เปนฆราวาส ถือศีล 5 ศีล 8 เปนเณร ถือศีล 10 เปนพระ
ถือศีล 227 ขอ เพราะในการปฏิบัติสมถภาวนา นั้น ศีล เปนพื้นฐานที่สําคัญ อานิสงสของสมาธิมากกวา

รักษาศีลเทียบกันไมได พระพุทธองค ไดตรัสวา “แมไดอุปสมบทเปนพระภิกษุรักษาศีล 227 ขอ
ไมเคยขาด ไมดางพรอย มานานถึง 100 ป ก็ยังไดกุศลนอยกวาผูที่ทําสมาธิเพียงใหจิตสงบนานเพียงชั่ว

ไกกระพือปก ชางกระดิกหู” คําวา จิตสงบ ในที่นี้ หมายถึง จิตที่มีอารมณเดียวเพียงชั่ววูบ แมกระนั้น
ยังมีอานิสงสมากมาย แตอยางไรก็ดี การเจริญสมถภาวนา หรือ สมาธิ แมจะไดบุญอานิสงสมากมาย

มหาศาลอยางไรก็ไมใชบุญกุศลที่สูงสุดยอดในพระพุทธศาสนา การเจริญวิปสสนา (การเจริญปญญา)
จึงจะเปนการสรางกุศลที่สุดยอดในพระพุทธศาสนาโดยแท