Page 10 - mukdahansuksapub
P. 10
10 ช้าง ๔ เชือก,ม้า ๑๐ ตัว,โคต่าง๘๐ ตัว,ปืนคาบศิลา ๑๕๒ กระบอก,ดินดํา ๒๐ ชั่ง,กระสุน ๑,๓๐๐ ลูก,เรือ ๒๐ลํา ข้าวเปลือก ๑,๕๐๐ ถัง โดยมีราชบุตร(เมฆ)เป็นนายกองคุมกําลังไปสมทบกองทัพใหญ่จากกรุงเทพฯ ราช บุตร(เมฆ)ต่อมาในพ.ศ.๒๔๓๐ ได้ดํารงตําแหน่งเจ้าเมืองมุกดาหาร และ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ครั้ง สุดท้ายเป็น พระยาศศิวงษ์ประวัติ(เมฆ จันทรสาขา) ในราชการปราบทัพฮ่อครั้งนั้นไพร่พลเมืองมุกดาหารถูก กระสุนปืนตาย ๑๐ คน,สูญหาย ๑๓ คน,เสือขบ(กัด)ตาย ๔ คน, ตายเจ็บไข้ ๗๒ คนรวมตาย ๙๙คน ช้าง ๔ เชือก ยังอยู่ครบ,ม้า ๑๐ ตัวตาย ๒,โคต่าง ๘๐ ตาย ๕๐ พ.ศ.๒๔๒๙ เมื่อญวน(เวียดนาม)พ่ายแพ้แก่ฝรั่งเศสโดยสิ้นเชิงจนตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส พระเจ้าแผ่นดินญวนคือ เจ้าฟ้าหามงิเวียนเทียน ซึ่งยังทรงพระเยาว์อยู่พร้อมด้วยผู้สําเร็จราชการและไพร่พลอีก เป็นจํานวนมาก ได้อพยพหลบหนีฝรั่งเศสเข้ามาในพระราชอาณาจักร์ไทยทางฝั่งโขงตะวันออก(ดินแดนลาว) ทางเมืองลาวกาว ซึ่งปัจจุบันอยู่ในเขตเวียดนามคือเมืองลาวบ๋าว (Lao bao ) เข้าทางด่านติงยะเหลา.เมืองเซโปน อันเป็นเขตแดนเมืองมุกดาหาร พระยามหาอํามาตยาธิบดี(หรุ่นศรีเพ็ญ) ข้าหลวงใหญ่และแม่ทัพไทยได้ยก กําลังขึ้นมาบัญชาการอยู่ที่เมืองเขมราฐ แล้วสั่งให้กองทัพเมืองเขมราฐ,เมืองมุกดาหาร,เมืองนครพนมและ เมืองสกลนครยกกองทัพออกไปขับไล่สกัดกั้นมิให้กําลังไพร่พลพระเจ้าแผ่นดินญวนล่วงลํ้าเข้ามาในเขตพระ ราชอาณาจักร แต่ก็ยังมีญวนบางพวกหลบหนีเข้ามาอยู่ในเขตพระราชอาณาจักรเช่นที่เมืองสกลนคร,นครพนม และมุกดาหาร ๘. แบ่งการปกครองภาคอีสานเป็นสองส่วน เนื่องจากฝรั่งเศสได้เริ่มรุกลํ้าเข้ามาและยึดเอาดินแดนเขมรและเวียดนามเป็นอาณานิคม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ ๕)จึงเริ่มส่งข้าหลวงออกมาประจําในดินแดนภาคอีสานต่างพระเนตร พระกรรณ ครั้นถึง พ.ศ.๒๓๓๔(สมัยรัชกาลที่๕)จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯแต่งตั้งให้ (๑). พระเจ้าบรมวงษ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เป็นข้าหลวงต่างพระองค์สําเร็จราชการ หัวเมืองลาวพวน(อีสานเหนือ)ตั้งกองบัญชาการที่เมืองหนองคาย(ต่อมาย้ายกองบัญชาการมาตั้งที่เมืองอุดรธานี) มีอํานาจปกครองเมืองหนองคาย,เมืองหล่มศักดิ์,เมืองไชยบุรี,เมืองท่าอุเทน, เมืองนครพนม, เมืองสกลนคร, เมืองหนองหาน,เมืองกมุทาสัย(หนองบัวลําภู)เมืองโพนพิสัย,เมืองขอนแก่น,เมืองมุกดาหาร รวมทั้งเมืองทาง ฝั่งโขงตะวันออก(ดินแดนลาว)คือเมืองเชียงขวาง,เมืองคําเกิด,เมืองคําม่วนและเมืองบริคัณฑนิคมและเมืองขึ้น เมืองเหล่านี้ (๒). พระเจ้าบรมวงษ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ เป็นข้าหลวงต่างพระองค์ สําเร็จราชการหัวเมืองลาวกาว (อีสานใต้)ตั้งกองบัญชาการที่เมืองอุบลราชธานี มี อํานาจปกครองเมืองนครจําปาศักดิ์อุบลราชธานี,ยโสธร.ขุขันธ์(ศรีสะเกษ)บุรีรัมย์, ร้อยเอ็ด,กาฬสินธ์,มหาสาคามฯลฯ
