Page 31 - Sac Huong Que Nha

Saéc Höông Queâ Nhaø

hoành rực rỡ.

Tỉnh có đội lính dàn chào để đón quan khách, cờ lọng rợp trời, gươm tuốt trần, súng cầm tay trông
thật long trọng. Ngày khai mạc, có đủ mặt các quan lớn nhỏ trong tỉnh và có nhiều đại biểu từ các nơi khác đến
dự. Hàng ghế đầu, ngồi giữa là quan Tổng đốc, bên tả có quan Bố chánh, bên hữu có quan Án sát, ngoài ra còn có
các vị thượng khách, các quan đại thần về hưu. Thường thì quan đầu tỉnh lãnh vinh dự cầm chầu điều khiển cuộc
hát. Tuy nhiên, cũng có khi nhường lại roi chầu cho một vị quan khác, vì không rành hát bội. Những hàng ghế kế
tiếp, lần lượt dành cho các tri phủ, tri huyện, các quan hưu trí, thân hào nhân sĩ, các viên thơ lại, rồi đến chánh phó
tổng, các hương chức. Sau cùng là dân chúng, đứng xem trong trật tự, yên lặng. Mọi người, từ già trẻ, lớn bé đều
phải mặc áo dài. Sang thì bận áo cặp, trong trắng ngoài đen; hèn thì cũng phải áo đơn. Đàn ông đội khăn đóng,
đàn bà chít khăn hay đội nón.

Đám hát kéo dài suốt hai ngày hai đêm, diễn hết tuồng nầy đến tuồng khác, đào kép thay phiên
nhau trình diễn liên tục. Sáng bắt đầu từ 7 giờ đến 11 giờ, chiều hát từ 1 giờ đến 5 giờ, tối tiếp tục từ 7 giờ đến quá
nửa đêm và phải diễn cho hết tuồng mới thôi. Ban ẩm thực làm việc suốt ngày đêm, sẵn sàng cỗ bàn, mỗi ngày ba
bữa chu đáo. Bò, heo, dê, gà vịt nhốt sẵn, cần thì đem ra xẻ thịt ngay.
Gánh hát nào có nhiều đào kép được quan tỉnh chọn vào đám Hát Xuân thì được nổi tiếng. Riêng
cá nhân của diễn viên cũng có nhiều quyền lợi, được các quan thưởng tiền trong những pha độc đáo. Ai xuất sắc
được xét ban cho phẩm hàm trong làng nghệ sĩ, như chức danh Chánh ca (hàm Chánh cửu phẩm rồi lên Tùng bát
phẩm), Phó chánh ca, Quản ca... Vì thế, các diễn viên thi nhau trổ tài, đem hết ngón nghề ra cống hiến.
Năm 1934, dinh quan tỉnh dời về Qui Nhơn, thành Bình Định giao lại cho quan phủ. Tuy nhiên,
hằng năm quan Tổng đốc vẫn về đây chủ trì việc Hát Xuân. Lần hát cuối cùng vào Xuân Ất Dậu (1945), sau đó
là thời kỳ Việt Minh, thành Bình Định bị san bằng và hội Hát Xuân cũng chấm dứt vĩnh viễn.

V - LỄ HỘI CẦU NGƯ

Làng Hưng Lương và Xương Lý [22] chỉ cách nhau một đồi cát, đều ngó ra biển và nằm về phía Đông
bán đảo Triều Sơn. Hưng Lương xoay mình hứng gió bấc nên thường gọi là Vũng Bấc. Xương Lý lại nghiêng về
Đông Nam hưởng trọn gió nồm nên gọi là Vũng Nồm. Ở vào địa thế ba mặt cát trắng vây phủ, dân chúng hai làng
này sống về nghề đánh cá biển; cuộc đời gắn bó với sóng nước, may ít rủi nhiều, vì thế họ tin rằng có đấng thần
linh cứu giúp họ.

Ngày xuân đối với ngư dân là những ngày bận rộn nhất trong năm, vì đang mùa cá. Ăn tết Nguyên Đán
xong, dân chài làm lễ cáo Thủy thần, trước khi ồ ạt ra quân cho vụ mùa năm mới. Tuy hai làng nằm sát cạnh nhau,
nhưng Xương Lý tổ chức lễ vào mồng 10 tháng giêng âm lịch, còn Hưng Lương vào mồng 10 tháng 5 âm lịch, và
cũng gọi là Lễ Cầu Ngư. Đây là lễ hội lớn nhất trong năm của hai làng này [23].

Ñaøo Ñöùc Chöông 31