Page 27 - Sac Huong Que Nha

Saéc Höông Queâ Nhaø

cương, chạy thoát ra thành Thăng Long, cướp đò qua sông Phú Lương. Quân Thanh tranh nhau chạy theo, Nghị
sợ quân Tây Sơn đuổi kịp, chặt ngay cầu phao để dứt đường phía sau. Quân Thanh đang ứ nghẽn trên cầu, bị ném
cả xuống sông, chết chìm quá nửa quân số.
Chính sử gia Tiêu Nhất Sơn (Xiao Yi Shan), tác giả bộ Thanh Đại Thông Sử (清 代 通 史),
Quyển trung (卷 中), trang 139 (一 三 九), cũng đã nhìn nhận sự thảm bại của quân Thanh:

清 兵 衆 寡 不 敵, 昏 暗 中 自 相 蹂 , 維 祁 契 家 先 遁, 滇 師 聞 礮 聲 震 天, 亦 退
走, 士 毅 奪 渡 富 良 江, 卽 斬 浮 橋 以 斷 後, 於 是 清 軍 在 南 岸 者 不 得 渡, 自 提 督
許 世 亨 以 下, 溺 死 者 數 逾 全 軍 之 半。“Thanh binh chúng quả bất địch, hôn ám trung tự tương
nhựu lận. Duy Kỳ khiết gia tiên độn, Điền sư văn pháo thanh chấn thiên, diệc thối tẩu, Sĩ Nghị đoạt độ Phú Lương
giang, tức trảm phù kiều dĩ đoạn hậu, ư thị Thanh quân tại Nam ngạn giả bất đắc độ, tự Đề đốc Hứa Thế Hanh dĩ
hạ, nịch tử giả sổ du toàn quân chi bán.”

Trác Như dịch:

“Quân Thanh chống không nổi, trong sự tối tăm tự giẫm xéo lên nhau. Duy Kỳ (tức vua Lê Chiêu
Thống) bồng bế gia đình trốn trước, quân Vân Nam nghe tiếng súng đại bác rền trời, cũng chạy thoái lui, Sĩ Nghị
cướp đò qua sông Phú Lương, chặt ngay cầu phao để dứt đường phía sau, thế là quân Thanh bên bờ phía Nam
không qua sông được, từ Đề đốc Hứa Thế Hanh (Xu Shi Heng) trở xuống, chết chìm tính vượt quá một nửa số
quân.” [12]

H 3: Thanh Đại Thông Sử, Quyển trung, trang 139.

(Đặc San Bình Định Bắc California - 2001, trang 229)

Trong lịch sử Việt Nam, nhiều lần đánh đuổi quân ngoại xâm, nhưng chỉ có lần này quét sạch 20
vạn quân Thanh trong vòng 5 ngày và sớm hơn dự định 2 ngày. Trên hết là thiên tài quân sự của Đại đế Quang
Trung. Bên cạnh đó, có 3 người góp công đắc lực, làm nên kỳ tích quân sự Mùa Xuân Năm Kỷ Dậu:

- Một văn thần đầy mưu lược và lòng cả quyết, người làng Tả Thanh Oai, tổng Tả Thanh Oai,

Ñaøo Ñöùc Chöông 27