Page 110 - TEKNOLOJİ VE TASARIM 8.SINIF

HAVAYOLU ULAŞIMI
TEKNOLOJİ VE TASARIM
Uçakları havada tutan şeyin motor olduğu sanılmaktadır. Fakat aksine uçağın
havada kalmasını sağlayan yapı, uçakların kanatlarıdır. Motorun uçmadaki rolü,
öndeki havayı alarak arkaya doğru itmesidir.

Bu olay, uçağa itme gücü sağlamaktadır. Motorun sağlamış olduğu bu itme gücü,
uçağın ileri yönde hareket etmesini sağlar. Uçakların kanatlarının yapısı kesiftir. Bu
kesif yapı nedeniyle, uçak ileri yönde hareket ettiği zaman kanadın alt tarafında

yukarıya doğru olan kaldırma kuvveti doğmaktadır. Bu olurken hava da uçağa karşı
bir direnç göstermektedir.

Kanatların kaldırma kuvvetleri vardır. Uçağın hızı arttığında paralel olarak kanatların kaldırma kuvvetleri de
artış gösterir. Kanatlarda oluşan kaldırma kuvveti, hava direncinin ve yer çekiminin toplamından fazladır.

Böylece, uçaklar pistte belli hıza ulaştıktan sonra havalanmaya başlar.

Uçakların tam olarak havada nasıl uçtuklarının anlaşılabilmesi için, öncelikle kuşlara bakılmalıdır. Tarihte
uçma eylemi insanlar tarafından gerçekleştirilmeden önce havada uçan kuşlar üzerinde birçok izlenimlerde

bulunulmuştur. Uçarken de, kuşlar örnek alınmıştır.

*Kuşlar, uçmak için kanat çırparlar. Çırpılan her kanat sonucunda, kanatların altında kalan
hava aşağı doğru itilir. Bu işlem, etki-tepki prensibi gereği kuşların havalanması

sağlamaktadır.

*Kuşların kanadı aerodinamik denilen özel bir yapıdadır. Bu aerodinamik yapı, kuşların
kanatları havada hareket ettiğinde ek olarak taşıma kuvveti de oluşmaktadır. Oluşan bu
taşıma kuvveti, kuşların havada uçabilmelerini sağlayan etkendir.

Örnek verilecek olunursa, nesnenin ağırlığı kuvvetten büyükse itme kuvveti gerçekleşir fakat cisim yerde kalır.
Bazı durumlarda da kuvvet nesnenin ağırlığına eşit olabilmektedir. Bu durumlarda ise, nesne nerede olursa

olsun orada kalmaya devam eder.

Yani nesnenin durumunda bir değişiklik olmaz. Bazen de kuvvet ağırlıktan büyük olabilir. İşte bu durumlarda
varlık havaya doğru yükselmektedir. Yani uçabilmek için kuvvetin, ağırlıktan mutlaka büyük olması

gerekmektedir.

Yaratıcı Düşünme Etkinliği

Uzay Labirenti

107