Page 20 - บทเรียนการสื่อสาร
P. 20
การซักประวัติผู้ป่วย
่
การซักประวัติผู้ปวยเป็นทักษะส าคัญที่แพทย์ พยาบาล และบุคลากรทางการแพทย์ต้อง
เรียนรู้เป็นอย่างดี เพราะเป็นพื้นฐานที่จ าเป็นต้องใช้เพื่อให้ความช่วยเหลือและดูแลผู้รับบริการ
อย่างเหมาะสมต่อไป
แนวความคิดในการซักประวัติผู้ป่วย
นักเรียนแพทย์และนักเรียนในสาขาการแพทย์อื่นๆ มักถูกสอนและฝึกให้ท าการซัก
่
ประวัติโดยละเอียดเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วน เช่น ผู้ปวยที่มาพบด้วยไข้ ต้องสอบถามว่าเป็นไข้
สูงหรือไม่ เป็นมากี่วัน มีอาการหนาวสั่นและอาการอื่นๆ ร่วมด้วยหรือไม่ มีการตอบสนองต่อยา
ลดไข้มากน้อยเพียงใด เมื่อได้ข้อมูลครบถ้วนตามที่ต้องการร่วมกับการตรวจร่างกายและการ
ตรวจทางห้องปฏิบัติการก็มักสามารถวินิจฉัยโรคและวินิจฉัยแยกโรคได้ การสอบถามประวัติ
่
ของผู้ปวยในลักษณะดังกล่าวเข้าลักษณะยึดแพทย์เป็นศูนย์กลาง เป็นข้อมูลที่ “เราอยากรู้
เพราะครูสอนมา” ซึ่งอาจท าให้ได้ข้อมูลที่คลาดเคลื่อนไปจากความเป็นจริง และข้อมูลที่ส าคัญ
จริงๆ อาจขาดความชัดเจนอีกด้วย
่
่
ดังนั้นการซักประวัติผู้ปวยที่ดีควรเป็นลักษณะยึดผู้ปวยเป็นศูนย์กลาง ในลักษณะ “เขา
อยากเล่าเอง” ซึ่งจะท าให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและชัดเจนมากกว่า แต่ต้องอาศัยทักษะในการ
สื่อสารที่มีประสิทธิภาพ
มุมมองในการซักประวัติผู้ป่วยโดยยึดเขาเป็นศูนย์กลาง
่
การซักประวัติผู้ปวยที่ดีต้องอาศัยทักษะการสื่อสารที่ดี ประกอบด้วยทักษะการสร้าง
่
สัมพันธภาพกับผู้ปวยและญาติ ทักษะใช้ค าถามปลายเปิด ทักษะทวนซ ้าและสรุปความ ทักษะ
่
ั
ให้ก าลังใจ และทักษะท าความเข้าใจกับปญหาและความรู้สึกของผู้ปวย
การซักประวัติควรหลีกเลี่ยงการใช้ค าถามปลายปิด หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนประเด็นโดยยัง
ั
ไม่ได้ปญหาที่ชัดเจน และหลีกเลี่ยงการใช้ค าพูดที่ไม่เหมาะสมในการสื่อสาร เช่น “อย่ากังวลไป
เลย” “เครียดไปก็ไม่มีประโยชน์” “ใจเย็นๆ” “อย่าคิดมาก”
่
แพทย์ควรหลีกเลี่ยงการซักประวัติผู้ปวยเพื่อให้ได้ข้อมูลครบถ้วนตามที่ตนเองต้องการ
หรือตามค าถามที่ตระเตรียมไว้แล้ว (checklist) เท่านั้น เพราะอาจท าให้ได้ข้อมูลที่คลาดเคลื่อน
ไปจากความเป็นจริง เช่น
“เป็นไข้มากี่วัน ไข้สูงหรือไม่ หนาวสั่นหรือเปล่า มีอาการอะไรร่วมด้วย ทํายังไงไข้จึงลด
ั
ปสสาวะอุจจาระเป็นยังไง มีอาการหวัดไหม...”
่
แต่จะใช้ค าถามปลายเปิดเพื่อให้ผู้ปวยได้เล่าเรื่องราวเองอย่างอิสระ
“วันนี้มีอะไรจะให้หมอช่วยเหลือครับ” (เปิดประเด็น)
20
