Page 110 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

РОБеРТ ЖеЙМС ШИЛЛеР

ёқди. Узоқ вақт Жеремида турли назарияларнинг ҳаёт фаолиятини тест
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
қилдим.
кэмпбелл: Массачусетс технологиялар институтидаги бирин-
чи йилингиз қандай ўтди?
шиллер: айтиш мумкинки, бу даврда миқдорий иқтисоднинг ро-
лини ўрганиш билан шуғулланганман. У қандай аҳамиятга эга бўлиши,
шунингдек, рационал иқтисодий агентларнинг ролини тушуниш учун
менга бироз вақт керак бўлган.
кэмпбелл: Биринчи йили сиз учун юлдуз даражасидаги ўқитув-
чилар таркиби билан учрашиш имконияти бўлган.
шиллер: Самуэльсон маърузалари кўпроқ онг оқими бўлиб туюл-
ган. Баъзи талабалардан фарқли ўлароқ, мени улар ҳақиқатда ўзига
жалб этган. Улар ҳайратомуз эди. шубҳасиз, Солоунинг ўсиш назария-
лари бўйича маърузалари ҳам бебаҳо. Мен, шунингдек, кембриж уни-
верситетидан тарихчи-европашунос М.Постанни ҳам яхши эслайман.
У ўзига хос техник иқтисодчи бўлган ва у мени қўллаб-қувватлаган ва
илҳомлантирди. кейинроқ Берклидан Роберт Ҳолл келди, у ностандарт,
оригинал фикрлаш қобилиятига эга.
кэмпбелл: Кишилар ёки мавзулар ва сиз магистратурада йўлла-
рингиз тўқнаш келган кишилар, яъни сизга магистратурани якун-
лагандан кейин шуғулланишни мўлжаллаганларингизга таъсир
этувчи кишилар бўлганми? Масалан, сиз ишлашни бошлаган Фран-
ко Модильяни.
шиллер: Мен Франкога мафтун бўлганман, у иқтисодиётнинг
тақдимот моделларини яратган. Унинг иқтисодиётга ёндашувида реал
ва материалистик ҳолатлар бўлган, айнан шу мени ўзига ром этди.
касб ҳамжамиятининг катта қисми Модильянининг моделига қарши
чиқарди, унинг тўлиқ миқёсли эконометрик моделларида амалий ва
аҳамиятли ҳолатлар мавжуд. Биз Рэем Фэйр билан ҳамкорликда иш
олиб бордик (Fair, Shiller, 1990), унда биз шундай тўлиқ миқёсли мо-
делларга асосланган башоратларда ахборотлар қандай сақланиши кўр-
сатиб берилган, буни сиз вектор авторегрессион моделлар ёки эксперт
баҳоларида фойдаланилган башоратларда кўрасиз.
Франко шу тарзда ўзининг ахлоқ тамойиллари билан ҳайрон
қолдирган. Биз ўша вақтларда вьетнам уруши ҳақида кўп гапирар-
дик. Ундан ташқари, кўпчилик талабалар орасида, шу жумладан, мен
ҳам мавҳум иқтисодий назариянинг релевантлик масалаларини шид-
дат билан муҳокама қилиш юзага келди. Мен оқилона тахминлар на-
110