Page 113 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

РОБеРТ ЖеЙМС ШИЛЛеР

Эдвид кухнинг эконометрика курси менинг хотирамда яхши сақланиб
қолмаган, лекин бунда у мени ҳозирги вақтда ҳам баъзилар фойдаланиб
келаётган услублар, кузатишларнинг ажратилган аниқловчи маълумот-
лари ва регрессия ташхисининг зарурлигига ишонтирди (Belsley, Kuh,
Welsch, 1980).
Ушбу машғулотлардан олган асосий дарсим эконометрик тадқиқотлар
натижаларини шубҳа остига олиш лозимлигидан иборат. 1968 йилда
Леонэлл андерсон ва Жерри Жордан америка иқтисодиётининг Сент-
Луис тақдимоти билан Массачусетс технологиялар институтига кел- ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
ганликларини эслайман (Anderson, Jordan, 1968). Тадқиқотнинг ажойиб
натижалари олинди, лекин ўша вақтда улар Массачусетс технология-
лар институтида муносиб баҳоланмади. кейинроқ бизнинг скептициз-
мимиз ўзини йўқ қилди. 1985 йилда Бен Фридман ушбу моделни та-
крор баҳолади ҳамда ўтган давр мобайнида олинган янги маълумотлар
уларнинг натижаларини барбод қилди (Friedman, 1977). Эконометрик
таҳлил хато натижаларга олиб келиши мумкин бўлган мисоллар ҳам
кам эмас.
кейин мен вақтинчалик қаторлар таҳлили фанини ўқиб чиқдим.
кэмпбелл: Сиз Бокс ва Жинкинсни ўқиганмисиз?
шиллер: албатта, ўқиганман, лекин мен улар ҳақидаги суҳбатни
Байес усули мавзуси билан бирлаштиришни хоҳлардим. Чикаго уни-
верситетидан арнольд Целлер қайсидир маънода мени «кашф» этди:
у мени магистрлик давримданоқ Байес эконометрикаси бўйича анжу-
манга таклиф этди. Ушбу анжуманлардан бирида 1972 йилда мен илк
бор Сенди Гроссман билан учрашдим, ўша вақтда у 19 ёшда эди, лекин
даҳо эди у. оқибатда, мен у билан бирга бир неча ишни ёзиш бахтига
муяссар бўлдим.
Байес статистикаси ва вақтинчалик қаторлар таҳлилига қизиқишим
менинг болалигимданоқ физикага бўлган қизиқишим билан боғлиқ
деб ҳисоблайман. Узоқ вақт мен олимларга нисбатан қизиқишни ҳис
қилдим. Байес усули иқтисодиётга илмий усулларни мослаштириш,
таҳлил қилишда биз билганларга таянишимизга ёрдам бериш ва маълу-
мотларда биз билмаганларни кўрсатиш имконини бериши мумкин
бўлган деб ҳисоблайман. Байес эконометрикасини мен қарама-қарши
моделга эга бўлмаган яхши ёндашувни кўриб чиқдим. аслида, апри-
орлик аввалги таҳлилдан, яъни аввалги апостериор таҳлилдан олин-
ган. шунингдек, фан ўзининг моҳиятига кўра, ҳиссий деб ҳисоблар
эдим. Чарльз Дарвин унга тегишли бўлмаган тадқиқотлар дастурига
11