Page 116 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

РОБеРТ ЖеЙМС ШИЛЛеР

кэмпбелл: Давом этамиз. Сиз магистратурани тамомладингиз.
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
Миннесота университети сизнинг биринчи иш жойингиз бўлди.
Ўша вақтда нима юз берди?
шиллер: У ерда мен билан Том Саржент, крис Симс каби ажойиб
инсонлар ишлади. Лекин, бу ҳаётимдаги илмий карьерам нуқтаи наза-
ридан энг ўпирилиш даври бўлди. Бир неча йил давомида мен биронта
ҳам мақола чоп этмадим. шунда шахсий ҳаётимда нимадир қилишим
керак деб ўзимга-ўзим айтдим. Бўлажак турмуш ўртоғим Жинни билан
учрашган вақтимни энг катта ютуғим деб ўйлайман. Бахтли турмуши-
мизга ҳозир 27 йил бўлди.
кэмпбелл: Кейин ортиқча расмиятчилик мавзусига қўл урдин-
гизми?
шиллер: Мен вақтинчалик таркибга татбиқан рационал тахминлар
модели тўғрисида ёздим, лекин узоқ муддатли фоиз ставкаларига нис-
батан жиддий ўзгаришлар сабаби устида бош қотириб, бунга бошқача
таъриф излай бошладим.
кэмпбелл: Биринчи ишим узоқ муддатли фоиз ставкалари мавзу-
сига бағишланган эди (Shiller, 1979).
шиллер: Менга узоқ муддатли ставкаларнинг ўзгариши нафақат
рационал сабабга эга бўлиши аниқ ва реал туюлади.
кэмпбелл: Сиз ушбу таҳлилни фонд бозорига қай тарзда ўтказа
олдингиз?
шиллер: Бу – жуда оддий. вақтинчалик тахминларга татбиқан ра-
ционал тахминлар назарияси, бу – жорий қийматга келтириш модели-
дир ва фонд бозорига татбиқан самарали бозорлар назарияси ҳам жорий
қийматга келтириш моделидир. Фонд бозори ортиқча расмиятчиликни
намоён этиши учун яна бир энг яхши мисол бўлиши мумкин деб ўйлай-
ман. Фонд бозорининг яна бир афзаллиги у ерда кўпроқ зарур маълу-
мотларни тўплаш мумкинлигидан иборат. Мен Фонд коулз маълумот-
ларини кузатдим ва 1871 йилдан бошлаб нарх, дивиденд ва фойда учун
динамик қаторларни қурдим. Бу айнан керагидир, жорий қиймат билан
ўзаро алоқа бу йилларга тарқалиши маълум эди.
кэмпбелл: Сиз ўзингизнинг илмий карьерангиз аввалида ўтган
йилларнинг молиявий ахборотларини ўрганиш билан шуғулланга-
нингиз жуда қизиқ. Маълумки, Жереми Сижел шунга ўхшаш фао-
лият билан шуғулланган. Сиз буни у билан муҳокама қилганмисиз?
шиллер: Ҳа, албатта. кўпчилик қисқа вақт учун танланган маълу-
мотлардан фойдаланиш илмий характерга эга, бинобарин, улар пух-
11