Page 218 - Nobel_10.02.25_Neat

ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР

ТОМАС ШЕЛЛИНГ БИЛАН СУҲБАТ

Мухбир: Сизнинг ишингизга илҳом бағишлаган нарса нима? Ғо­
яларингиз жуда таъсирли ва оригинал эди. Ишингизга катта таъсир
кўрсатган, кимдир борми?

Томас Шеллинг: Гарвардда аспирантура курсларини тугат-
ганимда, мен ажойиб ҳамкорликка эришмоқчи эдим. Аммо ме-
нинг бир дўстим 1948 йилнинг баҳорида Вашингтондаги Marshall
Plan (Маршалл режаси)га эндигина қўшилган эди. У менга қўнғи-
роқ қилди ва Парижга бориш имконияти борлигини айтди, лекин
унинг ўрнини топмагунча бора олмаслигини айтди ва у мендан
ёзда Вашингтонга келишини хоҳлашимни сўради. Мен: «албатта»,
дедим.

Шундай қилиб, мен Вашингтонга бордим ва Marshall Plan
(Маршалл режаси) пулларини мамлакатлар ўртасида тақсимлашда
асосан Греция ва Туркия мамлакатлари устида ишлаш ҳақида ўй-
лаш билан шуғулландим. Менинг хўжайиним Давлат департамен-
тидан қарз олган эди. У Данияга Маршалл режаси миссиясида
дастур ходими этиб тайинланди ва у билан боришимни илтимос
қилди.

Сўнгра бир йилдан кейин мени Marshall Plan (Маршалл ре-
жаси) Париждаги штаб-квартирасига таклиф қилишди. Мен у ерга
бир йил бўлдим ва бутун вақтимни музокараларга, асосан (Европа
тўловлар иттифоқи) European Payments Union деб аталадиган, яъни
ўн беш ёки ундан кўпроқ Marshall Plan (Маршалл) режаси мамла-
катлари орасида клиринг маркази бўлиши керак бўлган музока-
раларга сарфладим. Мақсад уларнинг савдо ва тўловларини либе-
раллаштириш эди. Кейин ушбу идора раҳбари Аверелл Гарриман
Гарри Труманнинг ташқи сиёсат бўйича маслаҳатчиси бўлишга
таклиф қилинди. Шундай қилиб, у Вашингтонга бориб, хўжайи-
нимни ўзи билан олиб кетди. Хўжайиним менга у билан боришим-
ни тайинлади, шу билан мен ҳам Оқ уйга бордим. Биз асосан хори-
жий ёрдам ва Marshall Plan (Маршалл режаси) маблағлари, ҳарбий
ёрдам бўйича музокараларда қатнашдик, чунки НАТО энди музо-
караларнинг катта қисми эди. Кейин 1951 йилда Конгресс ташқи
ёрдам бизнесини қайта кўриб чиқди. Эуропеан Реcоверй Програм

216