Page 229 - Nobel_10.02.25_Neat
P. 229
ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ
излаётганимда, ўша пайтда одамлар тақсимлаш муаммоси деб
аталадиган нарса ҳақида ташвишланишарди ва бу пул-кредит
сиёсати ҳамда фискал сиёсатнинг нимага қаратилганлиги
билан боғлиқ эди. Аммо назаримда, бу адабиётларда ҳеч қандай
изчиллик йўқ эди, шунинг учун мен муаммони монетар ва фискал
сиёсатчилар ўртасидаги динамик ўйин сифатида шакллантириш-
га қарор қилдим. Қарорлар қабул қилиш усули туфайли, фискал
сиёсатни ишлаб чиқувчи, мен айтганимдек, анча содда ўйинчига
ўхшаб қоларди. Шу заҳоти бу моделда фискал сиёсатни ишлаб
чиқувчи учун оптимал сиёсат вақт бўйича номувофиқ бўлиб чиқди.
Пировардида, мен ушбу қўлланишни унчалик қизиқарли деб
ҳисобламадим. Шунингдек, устун ўйинчига эга бўлган олигополия
назарияси билан шуғулландим, устун ўйинчи мавжуд соҳалар
ҳақида адабиётлар ҳам бор. Яна масала жуда долзарб эди. Устун
ўйинчининг оптимал режаси вақт бўйича номувофиқ эди.
Аммо бутун ҳукуматни иқтисодиётнинг қолган қисмига
қарши ўйновчи устун ўйинчи сифатида кўрганимизда, бу анча
қизиқарли масалага айланди. Унинг издошлари ҳам бор эди. Бу
қийинчиликларсиз кечмади, чунки буни амалга оширгандан сўнг
ва тўғри бажаришни хоҳлаганимизда, иқтисодиётнинг қолган
қисмига битта ўйинчи сифатида эмас, балки атомистик тарзда
қарашимиз керак эди. Шу сабабли биз бу масала устида бироз
бош қотирдик. Бироқ бу услубиёт нафақат ўша мақола учун, балки
кейинчалик ҳам жуда фойдали бўлиб чиқди.
Мухбир: Мақолани топширганингизда, бу ҳақиқатан ҳам
кашфиёт эканлигини билармидингиз?
Эдвард Кристиан Прескот: Бу муҳим кашфиёт эканига
ишончим комил эди. Мақоланинг дастлабки нусхасини ёзган
эдик. Мен Норвегияга қайтганимдан сўнг, Эдни таклиф қилдим
ва ўша мақолани ёздик. Кейин 1975 йил май ойида Массачусетс
штатининг Кембриж шаҳрида бўлиб ўтадиган анжуманда бу ҳақда
маъруза қилишга қарор қилдим. Бу анжуманда ўша пайтларда
машҳур бўлган иқтисодиёт ва бошқарув назарияси соҳасидаги
нуфузли олимлар иштирок этишди. Тўғри, мақоланинг сарлавҳаси
бироз шов-шувли эди, дастлаб у бошқарув назариясининг сиёсат
ишлаб чиқишда қўлланилмаслиги ҳақида эди. Эҳтимол, бу уларни
227
