Page 254 - Nobel_10.02.25_Neat

ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР

ЖЕЙМС ХЕКМАН

Жеймс Жозеф Хекман 1944 йил 19
апрелда АҚШнинг Чикаго шаҳри (Илли-
нойс штати)да туғилган. У Колорадодаги
математикага ихтисослашган Колорадо
Спрингс коллежида ўқиган. У Принстон
университетида иқтисод йўналишида таҳ-
сил олиб, шу ерда докторлик диссертaция-
сини ёқлаган. 1971 йилда Чикаго уни-
верситетининг иқтисодиёт факультетига
киришдан олдин бир нечта муассасаларда
дарс берган. Хекман оилали, икки фарзан-
ди бор.

Жеймс Хекман иқтисодий фанлар бўйича мукофотни инди-
видуал ёки маиший хатти-ҳаракатларни таҳлил қилишда қўлла-
ниладиган назария ва усулларни ишлаб чиққани учун олди. Унинг
селектив намуналардаги иши статистик намуналарни танлаш му-
аммоларини бартараф этиш усулларини (масалан, Хекманни ту-
затиш) ишлаб чиқишга олиб келди. Тадқиқотлари сиёсатчилар-
га таълим, иш ўргатиш ва меҳнат бозорларини таҳлил қилишда
умумий мувозанатни ҳисобга олишнинг аҳамияти каби соҳаларда
янги тушунчалар берди. У, шунингдек, ҳуқуқ факультетининг
ҳуқуқ профессори, Америка адвокатлар фондининг катта илмий
ходими ва иқтисодий тадқиқотлар миллий бюросининг илмий
ходимидир. 2000 йилда Хекман эконометрика ва микроиқтисодиёт
соҳасидаги кашфиёт иши учун Дениэл МакФадден билан иқтисод
фанлари бўйича Нобель мукофотини қўлга киритишди. 2019 йил
февраль ҳолатига кўра (RePEc маълумотларига кўра) у дунёдаги
кейинги энг муҳим иқтисодчи ҳисобланади.

Хекман Иллинойс штатининг Чикаго шаҳрида Жон Жейкоб
Хекман ва Бернис Ирен Медли оиласида туғилган. У 1965 йилда
Колорадо коллежида математика ва 1971 йилда Принстон уни-
верситетида иқтисод фанлари номзоди илмий даражасини олди,
раҳбарлигида «Меҳнат таклифи ва товарларга бўлган талабнинг
учта иншоси» номли докторлик диссертaциясини тамомлаган.

252