Page 277 - Nobel_10.02.25_Neat
P. 277
ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ
даки, дастлабки терговчилар (шу жумладан, мен) кучли тақсимлаш
тахминларини илгари сурдилар, бу эса баъзида тахминий эмпирик
моделларни хом маълумотларга зид бўлишига олиб келди. Маълум
бўлишича, меъёрийлик меҳнат таклифини ўрганишда қўйишингиз
мумкин бўлган энг ёмон тахминдир.
Таркибий иқтисоддан чекиниш бор эди ва танлов модели-
га чекиниш ва ҳужумда ҳамма нарса IV ҳимоячиларининг онгида
бирлашди: нормаллик фаразлари ва иқтисодиёт. Оддийлик тахми-
нини бўшатиб, иқтисодни сақлаб қолишингиз мумкинлиги тушу-
нилмаган, аммо бу кўпроқ таҳлилий ишларни талаб қилади. Мен
бу ҳаддан ташқари реакция ҳақида Ҳеcкман (2010)да ёзганман. Та-
биий тажриба адабиёти қийин саволларга жуда осон жавоб беради.
Тўғри жавобларни аралашувлар натижаларини, аралашувлар со-
дир бўлгунга қадар ва кейин, фарқларни баҳолаш ёки IV ёрдамида
таққослаш орқали олиш мумкин. Янги парадигма – тажриба. Даво-
лаш ва назорат қилиш тили кенг қўлланила бошланди.
Менинг тахминимча, қирқ ёшгача бўлган иқтисодчиларнинг
аксарияти даромадлар ва ўринбосарлик таъсири ҳақида кўп нарса
билишмайди. Бу кунларда кўп ўргатилмаган. Нархлар назарияси
ўқитилмайди. Бироқ иқтисоддан статистикага чекинишига қара-
май, табиий эксперимент адабиёти ҳисса қўшди. 60-йилларнинг
охиридан бошлаб ва ҳозирги кунгача иқтисодчилар янги маълу-
мотларнинг бой манбаларига эга бўлдилар.
Микромаълумотлар аспирантурада ўқиётганимда кенг тар-
қалган эди. ПСИД, НЛСЙ ва бошқа маълумотлар манбалари ишлаб
чиқарилди ва уларнинг таҳлили барча турдаги эконометрик му-
аммоларни келтириб чиқарди. Илк моделларнинг баъзиларини
иқтисодий талқин қилиш жуда осон эди. Ҳар доим рақамларда
мантиқий бўлиши керак бўлган талаб бор эди. Менимча, табиий
эксперимент адабиёти касб учун маълумотлар таҳлилига жуда
соғлом эътиборни қаратган. Баъзи саволларга сиз оддийроқ жа-
вобларни топишингиз мумкин. Бу тизимли адабиётга путур етказ-
ди, лекин у ҳам уни тўлдирди.
Бироқ дастурни баҳолаш ёки табиий эксперимент ёндашу-
вида иқтисод билан боғлиқлик жуда ноаниқ бўлиб қолди. Кўпгина
иқтисодчилар далилларни иқтисодий моделлар ёрдамида изоҳ-
275
