Page 407 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
bir necha yildan so‘ng, muvaffaqiyatli loyiha natijasida yaxshigina
moliyaviy foyda ko‘rganlar. 1878-yilda Djon Pirpont Morgan va
Spenser Trask Tomas Edisonning elektr energiyasi sohasidagi loyi-
hasini moliyalashtirgan. Genri Ford 1903-yilda o‘zining kompaniya-
sini ochish maqsadida beshta investorning 40 ming dollardan ortiq

mablag‘ini jalb etgan.
O‘zbekistonda “biznes farishtalar”ning innovatsion loyihalarni
moliyalash-tirish amaliyoti deyarli mavjud emas, buning uchun
vaziyat allaqachon pishib etilgan bo‘lsada, tashkiliy-huquqiy baza
to‘laqonli ishlab chiqilmaganligi bois, bu soha bugungi kunda oqsa-
yapti.
“Biznes-farishtalar”ni shartli ravishda uch guruhga bo‘lishimiz
mumkin:
1. Ilm-fan yoki texnologik biznesda ishlash tajribasiga ega bo‘lgan,

biznesga nafaqat pul, balki o‘zining tajribasi, bilimi, biznes-aloqalari-
ni ham sarmoya sifatida kirituvchilar, bu loyihaning muvaffaqiyatga
erishish imkoniyatlarini sezilarli darajada oshiradi;
2. Yirik korporatsiyalar yoki biznes guruhlarning manfaatlarini
ifodalovchilar. Loyihaning muvaffaqiyatli chiqishi sharoitida ular
o‘zlari vakillik qilayotgan kompaniyaning biznesi bilan o‘rtoqlasha-
dilar;

3. O‘z faoliyatini endigina boshlayotgan biznes farishtalari. Ular
bu borada “o‘tmish”ga va tajribaga ega bo‘lmasalar-da, rivojlanish
borasida katta salohiyatga egalar.

10.3. Venchur kapitali – rivojlanishning keyingi
bosqichlarida kompaniyani moliyalashtirishning
asosiy manbai sifatida
Bozor iqtisodiyoti sharoitida investitsiya loyihalarini moliyalash-
tirish investorlar tomonidan tashkil etilgan har xil manbalar, shu

jumladan, moliyaviy resurslarni jalb qilish yo‘li bilan, kreditlar
evaziga, qonunchilikda belgilangan holda qimmatli qog‘ozlar va
zayomlar chiqarish hisobiga amalga oshiriladi.
Investitsiya loyihalarini moliyalashtirish turli shakl va usullarda olib

406