Page 48 - รายงานเขมร
P. 48
48
ปรำสำทพนมบำเค็ง
ปรำสำทพนมบำเค็ง (Phnom Bakheng) ตั้งอยู่บนยอดภูเขำ 75 เมตร จำกระดับน ้ำทะเล ใกล้ๆกับปรำสำท
นครวัด และเมืองนครธม จังหวัดเสียมเรียบ ประเทศกัมพูชำ สร้ำงในสมัยของพระเจ้ำยโศวรมันที่ 1 พ.ศ.
1432 - 1453 เป็นศำสนำสถำนฮินดูถวำยแด่พระศิวะ จำกศิลำจำรึกภำษำสันสกฤตพบที่ปรำสำทสด๊อกก๊อง
ธม จังหวัดสระแก้ว กล่ำวว่ำเมื่อ "ศรียโศวรธำนำ" ขึ้นครองรำชเป็นกษัตริย์ทรงพระนำมว่ำ "ยโศวรมัน"
พระองค์มีพรำหมณ์ชื่อ "วำมะศิวะ" ซึ่งได้ประดิษฐำนศิวะลึงค์ไว้บนยอดภูเขำ "ศรียโศธำระคีรี" เปรียบเมือน
เขำพระสุเมรอันศักดิ์สิทธิ์เป็นที่สถิตของเหล่ำทวยเทพ ในที่นี้ศิวะลึงค์ (Royal Linga) เป็นสัญลักษณ์ของกำร
ปกครองโดยระบอบ "กษัตริย์สมมุติเทพ" ริเริ่มโดยพระเจ้ำชัยวรมันที่ 2 ปฐมกษัตริย์ผู้ก่อตั้งอำณำจักรขอม
เมื่อปี พ.ศ. 1346 พระเจ้ำยโศวรมันที่ 1 เป็นกษัตริย์แห่งอำณำจักรขอมในล ำดับที่ 4 นับจำกกำรก่อตั้งโดย
พระเจ้ำชัยวรมันที่ 2 ดังนี้
1345 ชัยวรมันที่ 2
1378 ชัยวรมันที่ 3
1420 อินทรวรมันที่ 1
1432 ยโศวรมันที่ 1
ผลงำนเด่นๆของพระเจ้ำยโศวรมันที่ 1 ได้แก่ กำรก่อสร้ำงเมืองหลวงใหม่คือ ยโศธรปุระ, บำรำยตะวันออก
(ปัจจุบันตื้นเขินจนสภำพกลำยเป็นทุ่งนำ แต่ก็ยังพอเห็นรูปร่ำงโดยดูจำกภำพถ่ำยทำงอำกำศ) และผลงำนที่
แน่ก็คือ "ปราสาทพนมบาเค็ง"ปรำสำทพนมบำเค็งมีรูปทรงเป็นปีรำมิดสี่เหลี่ยมขั้นบันได 5 ชั้น โดยชั้น
ล่ำงสุดมีขนำด 76 x 76 ตำรำงเมตร ลดหลั่นไปเรื่อยๆจนถึงชั้นบนสุด 47 x 47 ตำรำงเมตร มีบันไดขึ้นสี่ด้ำน
มีปรำงขนำดเล็กรำยล้อมอยู่ตำมชั้นต่ำงๆรวมทั้งสิ้น 108 แท่ง ปรำสำทพนมบำเค็ง ลอกแบบมำจำกปรำสำท
"บำกอง" ที่เมืองหลวงเก่ำของอำณำจักรขอมชื่อว่ำ "โรโล่ย" เป็นปรำสำทรูปทรงปีรำมิดขั้นบันได
สี่เหลี่ยม ปรำสำทหลังนี้มีกำรออกแบบให้หันหน้ำเข้ำหำทิศตะวันออกแท้ และมีขีดแสดงทิศอยู่ที่พื้นหิน ที่
นั่นจำกหลักฐำนทำงดำรำศำสตร์ที่พบบนปรำสำทพนมบำเค็ง สอดคล้องกับปฏิทินมหำศักรำช ซึ่งใช้ข้อมูล
ปรำกฏกำรณ์ดำรำศำสตร์เป็นตัวก ำหนดวัน แสดงให้เห็นชัดเจนว่ำผู้สร้ำงมีเจตนำให้ตัวปรำสำทท ำมุมกับ
ดวงอำทิตย์ในวันส ำคัญคือ "วสันตวิษุวัต" (Vernal equinox) ซึ่งหมำยถึงวันแรกของเดือนไจตระ เพื่อให้
พรำหมณ์ได้ประกอบพิธีกรรมทำงศำสนำ เช่น พิธีรำชำภิเษก
(วันแรกของเดือนไจตระดวงอาทิตย์จะขึ้นตรงหน้าประตูพอดี ศิวะลึงค์จะเรืองอร่ามด้วยแสงอาทิตย์ยามเช้า
เหมาะแก่การท าพิธีส าคัญของศาสนาฮินดู )
