Page 45 - รายงานเขมร
P. 45
45
ปรำสำทบึงมำลำ
ปรำสำทหินบึงมำลำ หรือ เบ็งเมเลีย (Beng Mealea)ตั้งอยู่ห่ำงจำกเสียมเรียบไปทำงทิศตะวันออก
รำว 52 กิโลเมตร เคยเป็นศูนย์กลำงของถนนในอดีตเพื่อเชื่อมต่อกับนครธมและปรำสำทพระขรรค์
ปรำสำทหินบึงมำลำมีควำมสวยงำม ลี้ลับน่ำค้นหำ โดยมีโครงสร้ำงกำรก่อสร้ำงคล้ำยกับที่นครวัด ล้อมรอบ
ไปด้วยคูเมืองขนำดใหญ่ ซึ่งมีควำมกว้ำง 900 เมตรและยำว 1.2 กิโลเมตร มีป่ำไม้ปกคลุมปรำสำทอยู่ทั่วไป
ยิ่งเพิ่มควำมมีเสน่ห์ให้กับปรำสำทมำกยิ่งขึ้น สิ่งที่เหลืออยู่บนเส้นทำงระหว่ำงนครธมและปรำสำทหินบึง
มำลำก็คือ สะพำนขนำดเล็กทำงทิศตะวันตกของปรำสำทเจ้ำสรีวิบล (Chau Srie Vibol) แต่ยังมีอีกกว่ำ 10
สะพำนซึ่งตั้งอยู่ระหว่ำงปรำสำทหินบึงมำลำกับปรำสำทพระขรรค์ที่ยังเหลืออยู่และถูกทิ้งรกร้ำงอยู่ในป่ำ
ในรำวพุทธศตวรรษที่ 17 เกิดกำรฟื้นฟูลัทธิ “ไวษณพนิกำย” ขึ้นอย่ำงขนำนใหญ่ในอินเดีย โดยมี
ท่ำน “รำมำนุจ” ผู้ศรัทธำและเทิดทูน "พระวิษณุ (Vishnu)" อย่ำงแรงกล้ำเป็นผู้น ำกำรเปลี่ยนแปลง ซึ่ง
แน่นอน อิทธิพลของกำรเปลี่ยนแปลงอ ำนำจกำรเมือง – ควำมเชื่อทำงศำสนำในครั้งนั้น ได้ส่งผลกระทบ
ทำงวัฒนธรรม ศิลปกรรมและคติปรัชญำมำสู่ดินแดนไกลโพ้นอย่ำง "อำณำจักรกัมพุชเทศหรืออำรยธรรม
ขอม" อย่ำงรวดเร็ว เรื่องรำวมหำกำพย์อันศักดิ์สิทธิ์ ทั้ง “รำมำยณะ – มหำภำรตะยุทธ” และเรื่องรำว
“อวตำร”(Avatar) แห่งองค์ “พระวิษณุหรือพระนำรำยณ์” จำกหลำยคัมภีร์ ”ปุรำณะ” ถูกน ำมำกล่ำวขำนใน
ภำพของรูปสลักอันละเอียดอ่อน สอดแทรกด้วยเรื่องรำวควำมศักดิ์สิทธิ์ของแต่ละอวตำรบนปรำสำทขนำด
ใหญ่ภำยหลังยุคสมัยแห่งควำมสับสนของอำณำจักรกัมโพศ
พระวิษณุ หรือพระนำรำยณ์ คือเทพผู้ “ปกปักษ์รักษำโลก” ตำมควำมเชื่อของชำวฮินดูมำตั้งแต่ครั้ง
โบรำณ พระนำมของพระองค์มีหลำยพระนำมในแต่ละนิกำยและยุคสมัย พระนำมส ำคัญคือ “พระหริ”
แปลว่ำผู้ดูแลแห่งจักรวำล “พระนำรำยณ์” ผู้ที่เคลื่อนไปในน ้ำ(เกษียรสมุทร) “พระกฤษณะ” ผู้เป็นบุตรของ
ฤำษีวำสุเทพ ในบทสวด “ภควคีตำ”ของคัมภีร์มหำภำรตะอันเก่ำแก่
พระวิษณุประทับบนสรวงสวรรค์ “ไวกูณฐ์” ที่มีพื้นแผ่นดินเป็นทองค ำ วิมำนทั้งปวงท ำด้วยแก้ว
มณี เสำประดับด้วยแก้วนพเก้ำ พระนำรำยณ์จะประทับบนอำสนะบัวขำวโดยมีพระลักษมีประทับทำงเบื้อง
ขวำ มีพำหนะ คือ “พญำนกครุฑ” (พญำสุบรรณ หรือ เวนไตย) มี 4 พระกร ถือ สังข์ปัญจชันยะ, จักร
สุทรรศน์ หรือ วัชระนำถ, คทำเกำโมทกี, ธนูสำรัน และพระขรรค์นกทก ในคัมภีร์ “ปัทมปุรำณะ” โบรำณ
กล่ำวว่ำ พระองค์ทรงถือ ดอกบัว ลูกศร ดอกไม้ หรือเชือกบ่วงบำศ และสำยฟ้ำ
ลัทธิฮินดูเชื่อว่ำ กำร “อวตำร” (Avatar) หรือกำรลงมำจุติลงมำเป็นร่ำงของ “มนุษย์” เพื่อปรำบยุค
เข็ญและปกป้อง “ธรรม” ของพระวิษณุ มี 22 ครั้ง แต่ไวษณพนิกำยของยุคหลังบัญญัติไว้เพียง “นำรำยณ์ 10
ปำง" อันได้แก่ “มัสยำวตำร” อวตำรเป็นปลำมีชื่อว่ำ “ศะผะริ",ปำงที่สองอวตำรเป็นเต่ำ หรือ “กูรมำวตำร”
