Page 43 - รายงานเขมร
P. 43
43
ที่ปรำสำทตำพรหมมีต้นไม้อยู่ 2 ชนิด ต้นที่ใหญ่ที่สุดเรียกว่ำ ต้นสะปง หรือภำษำไทยเรียกว่ำ ต้น
ส ำโรง เป็นต้นไม้ยืนต้นเนื้ออ่อน รกของมันจะดุดน ้ำใต้ดินเข้ำล ำต้นท ำให้นกดูป่อง พอง ส่วนพันธุ์ไม้อีก
พันธุ์หนึ่งเป็นไม้เลื้อยขึ้นอยู่ตำมหน้ำบัน ทับหลังหรือตัวปรำสำท หลังคำ ลักษณะเป็นไม้พุ่ม ไม้ล้มลุก บ้ำงก็
แห้งตำยคำอยู่ บ้ำงก็ยังเขียวสดอยู่ เกิดจำกกำรที่นกมำขับถ่ำยมูลที่มีเมล็ดของพันธุ์นี้ทิ้งไว้ บริเวณใดของ
ปรำสำทที่มีน ้ำขังอยู่มีตะไคร่น ้ำที่ให้ควำมชุ่มชื้น ก็สำมำรถท ำให้เมล็ดพันธุ์เติบโตเป็นต้นได้ ทั้งไม้เล็กและ
ไม้ใหญ่ต่ำงเติบโตตำมสภำวะที่เอื้ออ ำนวยรำกของไม้ใหญ่ที่แทรกชอนไชไปบนแผ่นศิลำ เพื่อจะหำที่ลงดิน
เกิดเป็นรูปทรงคล้ำยหนวดปลำหมึกเกำะกุมองค์ปรำสำทท ำให้ช่วยประคองยึดตัวปรำสำทไม่ให้พังลงมำได้
จำกโคปุระทำงทิศตะวันออกมุ่งสู่ปรำงค์ประธำน ผนังด้ำนซ้ำยมือจะเป็นภำพสลักของคติธรรมทำง
พุทธศำสนำตอนพระแม่ธรณีบีบมวยผม ซึ่งเป็นตอนที่มำรมำผจญเจ้ำชำยสิทธัตถะก่อนที่จะตรัสรู้สัมมำ
สัมโพธิญำณเป็นพระพุทธเจ้ำ ลักษระภำพจะเห็นบรรดำเหล่ำพญำมำรต่ำงตื่นตกใจหนีกระแสน ้ำที่เกิดจำก
กำรบีบมวยผมของพระแม่ธรณีจนพ่ำยแพ้ไปในที่สุดหลังจำกโคปุระทำงด้ำนทิศตะวันออกจะมีบรรณำลัยที่
อยู่ทำงซ้ำยมือ หน้ำบันเป็นรูปพระอินทร์ทรงช้ำงเอรำวัณ ประดับด้วยพวงมำลัย ทับหลังเป็นภำพนำรำยณ์
บรรทมสินธุ์
หน้ำบันและทับหลัง ตำมปรำงค์ปรำสำทและโคปุระ มีภำพสลักล้วนแต่เกี่ยวกับพุทธประวัติ นิกำย
มหำยำนเป็นส่วนใหญ่น่ำเสียดำยว่ำภำพสลักบำงภำพได้ถูกดัดแปลงให้เป็นภำพเกี่ยวกับศำสนำฮินดูไปใน
ที่สุด ได้แก่พระพุทธรูปหรือพระพุทธเจ้ำที่ถูกสกัดให้เป็นศิวลึงค์ในสมัยพระเจ้ำชัยวรมันที่ 8 ที่ทรงเลื่อมใส
ในศำสนำฮินดู
ทำงเข้ำสู่ปรำงค์ประธำนจะอยู่ทำงทิศตะวันออกและทิศตะวันตกเช่นเดียวกับในหลำยๆ ปรำสำท
ทว่ำปัจจุบันมีถนนตัดผ่ำนทั้ง 2 ทิศ นักท่องเที่ยวนิยมเข้ำทำงทิศตะวันตก ถ้ำเป็นไปได้ควรจะเข้ำทำงโคปุระ
ทำงทิศตะวันออก อันเป็นคตินิยมของผู้สร้ำงปรำสำททุกแห่งของขอม
ถัดจำกบรรณำลัยจะได้พบวิหำรเล็กๆ ซึ่งใช้เป็นที่ประกอบพิธีของพวกพรำหมณ์ ซึ่งวิหำรนี้จะมีกำรจุดไฟ
บูชำตลอดทั้งวันทั้งคืน ภูมิสถำปัตย์เช่นเดียวกับปรำสำทพระขรรค์ ปรำงค์ทำงด้ำนทิศเหนือได้พังทลำยลงมำ
หมดแล้ว เห็นแต่เพียงซำกของเสำ หน้ำบันและทับหลังทับกันระเกะระกะ
ทำงก่อนจะเข้ำโคปุระชั้นที่ 3 จะพบต้นสะปงขนำดใหญ่ ขึ้นปกคลุมตรงส่วนกลำงของปรำสำท
แห่งนี้ ล ำต้นขึ้นอยู่บนหลังคำ โดยมีรำกโอบอุ้มตัวปรำสำทอยู่ก่อนจะไชลงพื้นดิน เป็นมุมที่นิยมมำถ่ำยมำก
หน้ำบันที่อยู่ถัดจำกปรำงค์ประธำน เป็นภำพเรื่องรำมเกียรติ์ตอนพระลักษณ์ พระรำม และนำงสีดำ
ถูกขับไล่ออกจำกเมือง จะเห็นพระรำมเสด็จออกโดยมีม้ำเป็นพำหนะ มีไพร่ฟ้ำประชำชนตำมส่งเสด็จที่
