Page 36 - Diwrnod Gweithredu
P. 36

7.1




          Ynni





        Mae’r defnydd o ynni yn bryder byd-eang.  Mae byw   Yn ôl y Cenhedloedd Unedig, mae creu ynni yn achosi   sylweddol tra’n lleihau eu hallyriadau CO2 hefyd.
        ar y ddaear heddiw yn cynnwys defnyddio llawer      60% o gyfanswm allyriadau byd-eang nwyon t¿
        o ynni. Mae golau, gwres, trydan ar gyfer cyfarpar,   gwydr. Mae dod o hyd i’r cydbwysedd rhwng yr angen  Mae hefyd yn bwysig cofio nad yw ynni yn destun
        diwydiant, amaethyddiaeth, trin dær, trafnidiaeth,   am ddatblygu economaidd a diogelu’r amgylchedd     i’w astudio’n ynysig. Er enghraifft, mae llawer o
        nwyddau traul a gwastraff – i gyd yn defnyddio ynni!   yn flaenoriaeth i’r rhan fwyaf o wledydd datblygedig   gysylltiadau ag agweddau eraill ar berfformiad
        Mae ein heconomi fodern, ein hisadeiledd a’n ffordd o  a nifer gynyddol o rai datblygol. Mae Nod 7 o’r Nodau   amgylcheddol ysgolion, fel y defnydd o ddær,
        fyw yn dibynnu arno.                                Datblygu Cynaliadwy yn ceisio sicrhau mynediad at   gwastraff ac ailgylchu.
                                                            ynni fforddiadwy, cynaliadwy a modern i bawb.
        Mae ein hynni yn dod o drawsnewid un math o ynni i                                                      Amcanion Eco-Sgolion yn y maes hwn yw:
        un arall sydd yn fwy defnyddiol i ni. Er enghraifft, mae   Mae gan bawb, yn cynnwys ysgolion, rôl bwysig
        peiriannau ceir yn troi’r ynni cemegol mewn petrol   i’w chwarae yn dod o hyd i ffyrdd mwy effeithlon o   •   codi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd monitro’r
        yn ynni gwres, ac yna’n ynni cinetig sydd yn symud y   reoli ynni a lleihau allyriadau carbon deuocsid. Trwy   defnydd o ynni trwy wirio defnydd ysgol o nwy,
        car ymlaen. Mae’r trawsnewid hwn yn creu gwastraff.   ymchwilio i destun ynni, gall pobl aelod mewn ysgol   trydan neu olew yn rheolaidd
        Mae’r gwastraff a gynhyrchir o drawsnewid tanwydd   gydweithio i gynyddu ymwybyddiaeth o faterion ynni   •   gwneud disgyblion yn ymwybodol o’r cysylltiad
        ffosil fel petrol yn ynni defnyddiol yn cynnwys y nwy   a newid arferion i wella effeithlonrwydd ynni yn yr   rhwng cyflenwad ynni, y defnydd o ynni a’r
        t¿ gwydr, carbon deuocsid (CO2).                    ysgol ac yn y cartref.                                  potensial ar gyfer niwed amgylcheddol
                                                                                                                •   gwneud disgyblion yn ymwybodol o’r cysylltiad
        Mae’r defnydd o ynni yn cynyddu gyda chyflwr        Yn draddodiadol, mae ynni wedi cael ei astudio yn       rhwng y defnydd o ynni a’r gost ariannol
        datblygiad economaidd gwlad. Wrth i wledydd tlotach  y cwricwlwm, ond mae rheoli defnydd ysgol o ynni   •   sefydlu partneriaethau gyda darparwyr ynni, gan
        fynd yn fwy datblygedig, mae eu hangen am ynni’n    wedi cael ei adael i reolwyr y safle a pheirianwyr      helpu i sefydlu mesurau arbed ynni effeithiol
        cynyddu. Mewn gwledydd gyda phoblogaethau           sy’n ymweld. Fodd bynnag, nid yw gwahanu’r          •   dangos y gall mesurau arbed ynni syml cost isel
        mawr iawn, fel India a Tsieina, mae gan y cynnydd   swyddogaethau hyn yn opsiwn bellach. Mae pwysau         neu ddim cost fod yn effeithiol a chreu arbedion
        enfawr o ran cynhyrchu ynni oblygiadau difrifol i   addysgol, amgylcheddol ac ariannol yn amlygu            sylweddol
        newid hinsawdd, yn arbennig os mai tanwydd ffosil yn   pwysigrwydd cael un polisi ysgol gyfan ar gyfer ynni.  •   ystyried defnyddio ffynonellau ynni amgen
        bennaf sy’n bodloni’r gofyniad ynni newydd. Yn fyd-
        eang, daw dros 80% o’r ynni a ddefnyddir ar gyfer   Mewn ysgol arferol, y prif ddefnydd ar gyfer ynni yw
        gwres, trydan a thrafnidiaeth o losgi tanwydd ffosil fel  gwres, golau, coginio, dær poeth a chyfarpar trydanol.
        petrol, glo a nwy naturiol (The Pod EDF Energy).    Mae arolygon yn dangos, trwy fesurau syml, cost isel   Llenwch yr adran Ynni yn yr Adolygiad
                                                            a dim cost, gall ysgolion leihau eu biliau tanwydd yn           Amgylcheddol                 Let’s go
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41