Page 28 - สังคมไทยในบริบทโลก

สังคมไทยในบริบทโลก

กรอบการขยายอิทธิพลของลัทธิจักรวรรดินิยมจนอาจกล่าวได้ว่าสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นช่วงเวลา
ที่ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มีความหมายสมบูรณ์ที่สุดช่วงหนึ่งในประวัติศาสตร์ไทย กลไกการ

บริหารราชการแบบใหม่ด าเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพควบคู่ไปกับการสร้างรัฐชาติตามนิยามของ

ประเทศตะวันตก
การกระตุ้นให้ประชาชนไทยเกิดส านึกของความเป็นชาติปรากฏ

ชัดเจนในสมัยรัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงด าเนินพระราโชบาย

สร้างชาติ ด้วยการแสดงออกถึงความมีรากเหง้าและตัวตนอันสืบเนื่องต่อกันมาให้ปรากฏ

แก่สายตานานาอารยประเทศ หรืออีกนัยหนึ่งคืออัตลักษณ์เฉพาะของความเป็นชาติไทย

เช่นเดียวกับการที่พระองค์ทรงใช้วัฒนธรรมที่แตกต่าง เพื่อแสดงถึงความเป็นคนอื่นก่อให้เกิด
ความภาคภูมิใจที่เกิดเป็นคนไทยและได้อาศัยในดินแดนประเทศไทย ลักษณะเด่นของพระราช

กรณียกิจในพระองค์ต่อการสร้างให้ประชาชนตระหนักถึงความเป็นรัฐชาติตามแนวคิดตะวันตก

ซึ่งยังคงเป็นสิ่งใหม่ในสังคมไทย คือความผูกพันต่อสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์

โดยเฉพาะความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์

2.2.2.2 การพัฒนาประเทศสู่ความเป็นสมัยใหม่

แนวคิดเรื่องความเป็นสมัยใหม่ ความทันสมัย หรือความเจริญในสมัย

รัตนโกสินทร์ตอนกลาง ซึ่งในยุคนั้นใช้ค าทับศัพท์ว่าศิวิไลซ์ (civilize) เป็นผลมาจากความตระหนัก

ถึงระเบียบโลกใหม่อันมีประเทศในทวีปยุโรปเป็นแกนแห่งอ านาจ จึงต้องมีการปฏิรูปประเทศ

ให้ก้าวหน้าในสายตาชาวตะวันตก ความเป็นสมัยใหม่ยุคนั้นก็คือการท าให้เป็นแบบตะวันตก

ทั้งนี้ในระยะแรกเริ่มเป็นกระบวนการส่งผ่านจากข้างบนลงสู่เบื้องล่าง กล่าวคือ จาก

พระมหากษัตริย์สู่พระบรมวงศานุวงศ์ ขุนนาง และประชาชน เมื่อพระมหากษัตริย์ทรงมีพระบรมรา

โชบายที่จะทรงใช้รูปแบบวัฒนธรรมตะวันตกเป็นมาตรฐานวัดความเจริญ ชนชั้นระดับล่างก็สนอง

ต่อพระราชนิยมของพระองค์ด้วย ความต้องการแสดงออกถึงความเป็นสมัยใหม่ของประเทศ

เพื่อให้ประจักษ์แก่สายตาชาวตะวันตก การเลือกรับวัฒนธรรมตะวันตกมาปรับใช้กับสังคมไทย

จึงเป็นไปในทางรูปธรรม

68