Page 202 - Gramatyka dla praktyka II wersja flipbook 2024
P. 202
GRAMATYKA DLA PRAKTYKA
ŁĄCZLIWOŚĆ SKŁADNIOWA CZASOWNIKÓW RUCHU
Narzędnik
CZASOWNIKI RUCHU Dopełniacz
Kiedy do czasowników ruchu dodajemy określenia środka transportu, rzeczownik musi być w narzędniku (bez przyimka),
1.
np. Jadę rowerem. Pojedziemy tramwajem. Lecisz samolotem?
Czasowniki ruchu łączą się z narzędnikiem, kiedy opisujemy, jaką drogą się poruszamy, np. Idziemy ulicą Marszałkowską.
2.
Jedziemy autostradą. Płyniemy rzeką.
Przyimki z(e), do i od łączą się z rzeczownikami w dopełniaczu, oznaczającymi miejsca lub osoby, np. Idę do domu. Jedziemy od
dziadków do cioci. Płyniemy ze Sztokholmu do Gdańska.
Biernik
1.
Niektórych rzeczowników oznaczających miejsce, np. plaża, poczta, uniwersytet, przystanek, boisko, plac, targ, rynek, lotnisko,
dworzec, stacja, pogotowie, siłownia, basen, parking, ulica, wieś, dwór, taras, balkon, podwórko należy używać z przyimkiem na
i biernikiem, np. Idę na przystanek autobusowy. Jedziecie dzisiaj na uniwersytet?
2. Przyimek na łączy się też z rzeczownikami w bierniku, oznaczającymi aktywność, np. Idę na spotkanie. Oni jadą na koncert.
3. Kiedy celem podróży są góry, woda lub wyspa, używamy czasowników ruchu z przyimkami w, nad, na, z rzeczownikami
w bierniku, np. Jedziecie w góry / w Alpy? Dzieci idą nad jezioro / nad Wisłę. W tym roku jedziemy na Sycylię.
4. Kiedy ruch ma na celu odebranie lub zabranie czegoś lub kogoś, używamy przyimka po i rzeczownika w bierniku. Muszę jechać
po dzieci do przedszkola. Marek poszedł po bułki. Jadę po sukienkę do pralni.
5. Istnieją stałe połącznia czasowników ruchu z przyimkiem w i rzeczownikiem w bierniku, np. Jadę w delegację / w podróż
służbową. Astronauta poleciał w kosmos. Dzieci poszły w świat.
t e o r i a 1. Mówiąc o poruszaniu się z wykorzystaniem sprzętu sportowego typu rower, hulajnoga, używamy czasowników ruchu
Miejscownik
z przyimkiem na i miejscownikiem, np. Jeździmy na nartach. Lubię jeździć na łyżwach. Pojedziemy na rowerze. Jeździsz na
rolkach. Karol jedzie na hulajnodze. Jeżdżę na deskorolce.
2.
Czasowniki chodzić i jeździć łączą się z przyimkiem po i rzeczownikiem w miejscowniku, kiedy opisujemy, że poruszamy się
w jakimś miejscu bez konkretnego celu np. Często chodzimy po lesie. Jeździsz samochodem po mieście?
3. Czasowniki iść / chodzić / pojechać z przyimkiem w i rzeczownikiem w miejscowniku służą też do opisywania ubioru, np. Chodzę
w starych butach. Idę na imprezę w nowej sukience.
CZAS TERAŹNIEJSZY
płynąć biec lecieć nieść wieźć
ja płynę biegnę lecę niosę wiozę
lp. ty płyniesz biegniesz lecisz niesiesz wieziesz
on, ona, ono płynie biegnie leci niesie wiezie
my płyniemy biegniemy lecimy niesiemy wieziemy
lm. wy płyniecie biegniecie lecicie niesiecie wieziecie
oni, one płyną biegną lecą niosą wiozą
pływać biegać latać nosić wozić
ja pływam biegam latam noszę wożę
lp. ty pływasz biegasz latasz nosisz wozisz
on, ona, ono pływa biega lata nosi wozi
my pływamy biegamy latamy nosimy wozimy
lm. wy pływacie biegacie latacie nosicie wozicie
oni, one pływają biegają latają noszą wożą
200
