Page 203 - Gramatyka dla praktyka II wersja flipbook 2024

ASPEKT
Czasowniki ruchu w języku polskim mają trzy formy, np. iść, chodzić, pójść. Wszystkie trzy określają ten sam rodzaj
poruszania się, ale różnią się aspektem. Iść i chodzić to aspekt niedokonany, a pójść – dokonany. Różnice widać wyraźniej
w formach czasu przyszłego. Iść i chodzić tworzą czas przyszły złożony: będę szedł, będziesz chodził. Pójść tworzy czas przyszły prosty:
pójdę, pójdziesz.

aspekt niedokonany aspekt dokonany
iść chodzić pójść CZASOWNIKI RUCHU
jechać jeździć pojechać

lecieć latać polecieć

płynąć pływać popłynąć
biec biegać pobiec
nieść nosić zanieść

wieźć wozić zawieźć

CZASOWNIKI RUCHU Z PREFIKSAMI I TYPOWE PRZYIMKI

typowy
prefiks czasowniki przykład t e o r i a
przyimek*
dochodzić – dojść Przepraszam, jak dojść do Manufaktury?
dojeżdżać – dojechać W końcu dojechał na miejsce.
dolatywać – dolecieć do + dopełniacz Oni dolecieli już na miejsce.
do-
dopływać – dopłynąć na + biernik Kiedy dopływała do mety, była bardzo zmęczona.
donosić – donieść Student musi jeszcze donieść jeden dokument.
dowozić – dowieźć Obiady dowozimy bezpłatnie.

Obeszła wczoraj wszystkie cukiernie w mieście,
obchodzić – obejść ale pączków nie znalazła.
objeżdżać – objechać Objechaliśmy pół miasta, żeby kupić tę sofę.
oblatywać – oblecieć Marta i Piotr oblecieli już całą Europę.
o- / ob(e)-
obiegać – obiec Przed metą lekkoatleci muszą jeszcze raz obiec stadion.
obwozić – obwieźć Krzysztof obwiezie teściową po Warszawie. To jej pierwsza
opływać – opłynąć wizyta w stolicy.
Żeglarz opływa świat już po raz trzeci.

odchodzić – odejść Odejdź ode mnie.
odjeżdżać – odjechać Szybko! Pociąg właśnie odjeżdża z peronu.
odlatywać – odlecieć Samolot odlatuje o 13:00.
z(e), od +
od(e)- odpływać – odpłynąć dopełniacz Kajak odpłynął od pomostu.
odbiegać – odbiec Małych chłopiec odbiegł od grupy.
odnosić – odnieść Odniosłam talerz do kuchni.
odwozić – odwieźć Odwieź dzieci przed siódmą, muszą zjeść kolację.

podchodzić – podejść Kiedy podeszła bliżej, zobaczyła, że chłopiec płacze.
podjeżdżać – podjechać Dron podleciał do mojego okna.
pod(e)- podlatywać – podlecieć do + dopełniacz Podpływa do nas kaczka z dziećmi.
pod + biernik
podpływać – podpłynąć Małpa podbiegła do nas i wyrwała nam bułkę.
podbiegać – podbiec Karetka podjechała pod szpital.

201