Page 47 - Pasdar Eslam463-464LowQ_Neat
P. 47
هــب اــیناتیرب ندز راــنک اــب روــشک نــیا هــک درــک لوــحتم
،لوــحت و دــیلوت شــهج .دــش لــیدبت اــیند تردــقربا
شزرا اــب یــیاهلااک یوــس هــب یدــیلوت هــینب یاــقترا
زا یا هــعومجم لــصاح ،رــترب یرواــنف و رــتلااب هدوزــفا
اه لاــس نــیا ماــمت رد .دوــب تــیمکاح یاه تــسایس
عیانص زا تــیامح یاــهرازبا نیرت یلصا زا یــکی هــفرعت
)5( .دوب
روــشک نیا ،اــیناتیرب هطلــس زا اکــیرمآ للاقتــسا زا ســپ
یرود .درــک دوــخ دازوــن عــیانص زا تــیامح هــب عورــش
تیامح ،نآ اب یــنیمز زرم نتــشادن و اپورا هراق زا اکیرمآ
تــیفیک اــب یاــهلااک تادراو عــنم و یــلخاد عــیانص زا
یاه لاــس هــمه رد .درــک یم رت ناــسآ ار یــیایناتیرب
یازــجا زا یــکی هــفرعت و یــکرمگ عــناوم ،دــیلوت شــهج
سپ اهنت هــفرعت شهاک .دوــب عیانص زا تــیامح یلصا
دــیلوت تــیفیک و ناوــت شــیازفا و تــعنص رــه غوــلب زا
یاــطعا .داــتفا یم قاــفتا ناــبیقر هــب تبــسن یــلخاد یندش رارکت یا هبرجت ،دیلوت شهج
داصتقا تیاعر یارب شلات و تیدودحم یارجا و هنارای
.دوب اکــیرمآ تلود یاــهرازبا رــگید زا دیلوت رد ساــیقم
و 19 نرــق رــساترس رد اکــیرمآ خورــیاب لــپ هتفگ هــب )6( یاه‌هبرجت‌هب‌یهاگن
)7(
،دیدــش یــیارگ تیامح مــغر هب 1920 هــهد لــیاوا اــت
دــشر خرن .تــشاد ار ایند یداصتقا دــشر نیرت عیرــس
ِ
1911 اــت 1831 هرود رد اکــیرمآ یارــب یــنیمخت هنلااــس رگید‌یاهروشک‌رد‌دیلوت‌شهج
رد ناــمز هزاــب نــیا رد خرــن نــیا هــک یلاح رد ،دوــب 2/4
)8( .دوب 1/2 ییاپورا یاهروشک
یراذگ هیامرــس مراهچ کی دودح 1890 ـ 1880 هرود رد
تــباث هیامرــس زا دــصرد 5/2 هــک دوــب اکــیرمآ رد اــیند این یموصعم داوجدمحمرتکد
اــه تیدودحم نــیا دوــجو اــب .داد یــم لیکــشت ار رگشهوژپ و هدنسیون
)9(
یراذگ هیامرــس رــب یا هناریگتخــس و داــیز طــباوض و یاــهلااک تراــجت راــصحنا و یــناگرزاب ندرــک یلم
نارادماهــس روــشک نــیا .دــش یم لاــمعا یــجراخ بــجوم اــیناتیرب یــیایرد ناگواــن طــسوت یــیایناتیرب :همدقم
لاــس رد و مورــحم یأر قــح زا ار اــه کناب یــجراخ عیانص هعــسوت و ســیلگنا یناریتــشک تعنص هعــسوت هــمه و تــسین یروــهظون هدــیدپ دــیلوت شــهج
یاه کناب یارــب ار یــکناب یراــجت یاــه تیلاعف 1880 تردق هعسوت .دــش گنس لاغز و دلاوف دننام هتــسباو ار دــیلوت شــهج زا یا هرود هتفرــشیپ یاهروــشک
19 نرــق رــساترس رد نــینچمه .درــک دودــحم یجراخ ییایرد تراجت رب روشک نیا هرطیــس بجوم یناریتشک نخــس دــیلوت شــهج زا هــک ینامز .دــنا هدرک هــبرجت
عــبانم و عــیانص زا یــخرب رد یــجراخ یراذگ هیامرــس هولاع .دش بیقر یاهروشک ریاس تراجت زا یریگولج و یــمک و یــفیک حطــس شــیازفا روــظنم مــییوگ یم
)10( .دوب عونمم یعیبط ایناتیرب ییانــشآ بجوم ییایرد تراجت هعــسوت نیا رب نارود هــب هــچره .تــسا هاــتوک یا هزاــب رد دــیلوت
ناهج یلخاد صــلاخان دــیلوت زا هدحتم تلاایا مهــس تیفیک هک دش دنه یخن تاجوــسنم دیلوت یروانف اب رد دــیلوت شــهج هرود ،میوــش یم رــت کیدزن رــصاعم
یاه تــسایس اب اــما ،دوب دــصرد١ اــهنت 1870 لاــس رد )2( .دوب نارود رترب تعنص و تشاد یزاتمم تامادقا اب دیلوت دشر و رت هاتوک هتفرــشیپ یاهروشک
دصرد ٢١ و ١٩١٣ لاــس رد دــصرد١١ هــب تلود یتیامح یاهروــشک یــتعنص یاــه ناینب بــیرخت و رامعتــسا هــب هــمادا رد .تــسا هدوــب هارــمه یرــت هنایارگرادتقا
روشک نیا یتعنص تادیلوت مهس .دیسر 1940 لاس رد یاه همان تقفاوم و یراــبجا نــیناوق و راصحنا اب رگید و نــپاژ ،اکــیرمآ ،اــیناتیرب رد دــیلوت شــهج یــسررب
دصرد ٢٢ زا رمتسم یشیازفا اب ایند یتعنص تادیلوت زا راتــشک و گــنج لــیمحت ،موزــل تروــص رد و هــبناجود .میزادرپ یم نآ لماوع و یبونج هرک
،1885-١٨٨٠ لاــس رد دــصرد ٢٣ هــب ١٨٧٠ لاــس رد تادراو یارــب اــه تیدودحم عاوــنا موادــت تــیاهنرد و
هزاــب رد دــصرد ٣٩ ،199٠-1896 لاــس رد دــصرد ٣٠ ،جراخ هــب یرواــنف تارداــص و هدــش هتخاس یاــهلااک
رد دــصرد 4٢ و 1913 لاــس رد دــصرد ٣6 ،1906-1900 شهج یارــب اــیناتیرب تــلود رــگید یاــهرازبا هــلمج زا ایناتیرب-1
)11( .دیسر ١٩٢٩-١٩٢6 یاه لاس تــعنص یدوــبان .دوــب یــخیرات هــهرب نــیا رد دــیلوت ییادتبا یداصتقا ،یرگنــشور هرود طــساوا ات ایناتیرب
)3(
اب یقرــش دنه یــناپمک طــسوت دنه یــخن تاجوــسنم یاه تــسایس .تــشاد ماخ داوم تارداــص رب یکتم و
نپاژ-3 للاتخا ،یدــنه ناــسیر خن تــسد عــطق و روز لاــمعا یاه لاــس یــط رودوــت ناهاــشداپ ناــمز رد تــلود
.تسا دیلوت شهج زا یرگید زیگنا باجعا هنومن نپاژ دمآراکان تــعنص زا دق مامت تــیامح و دنه تراــجت رد نــیا یدــیلوت تردــق هــک دــش ببــس ١6٠٣ اــت ١4٨٠
یروشک نپاژ ،مود یناهج گنج زا سپ ههد نیلوا رد ایناتیرب یــیارگ تیامح جوا یــلخاد یــخن تاجوــسنم تاجوــسنم ناــمز نــیا رد .دوــش یراذــگ هیاپ روــشک
دازام و نــمزم یاــه تخادرپ زارــت و طــسوتم دــمآرد اــب ۀرمعتسم تاجوسنم تعنص یدوبان رگید هنومن .دوب ایناتیرب تــلود .دوب یدــمآردرپ و رــترب تعنص ،یمــشپ
هب١٩٧٠ اــت ١٨٨٠ هزاــب رد تــسناوت یلو ،دوب راک یورــین یاهلااک تخاس تیعونمم و روشک نیا طسوت دنلریا هــفرعت هــلمج زا فــلتخم یاــه تیدودحم لاــمعا اــب
روــشک نیا تعرــس .دوــش لیدبت هتفرــشیپ یداصتقا اکــیرما هــلمج زا تارمعتــسم رد لااــب هدوزــفا شزرا اــب یاــهلااک تادراو زا عــنام یــکرمگ یاــه تیدودحم و
نارکفتم هــجوت یداــصتقا شزــیخ و دیلوت شــهج رد تردقربا هب ایناتیرب لــیدبت بجوم تامادقا نیا .دوب هب هنارای یاــطعا اــب و دــش رــگید یاهروــشک تــیفیکاب
صلاخان دیلوت دــشر خرن .درک بلج دوــخ هب ار داصتقا )4( .دش ١٩ نرق لیاوا رد ناهج ،اهنآ زاین دروم ماــخ داوم تارداص تیعونمم و عیانص
و دصرد 9/3 ،١٩6٠ـ١٩46 یاه لاس یط نپاژ یلخاد ،نیا رب هولاــع .داد هعــسوت ار دوخ تاجوــسنم عیانص
)12( .تسا هدوب دصرد 8/2 ،١٩٧5ـ١٩6٠ یاه لاس یط اکیرمآ.٢ یــسیلگنا یاهلااک تارداص یازا رد اــهنت لااک تادراو
یــساسا شــقن هــفرعت هــک اکــیرمآ و اــیناتیرب فلاــخرب ١٩4٠اــت ١٨٢٠ هزاــب رد هدــحتم تلااــیا تلود تاــمادقا یتمیق یاه گنــس و اهزلف تارداص و دوــب ریذپ ناکما
)1(
شــهج ناتــساد ،تــشاد ناــشدیلوت شــهج رد یا هنوگ هب ار اکیرمآ یزرواــشک و ییادتبا دیلوت راتخاس .دوب عونمم
47 1399 463-464 هرامش مهنو یس لاس ملاسا رادساپ همانهام
