Page 19 - TH Edition Ver3
P. 19
บทที่ 2
พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค
พระไตรปิฎกฉบับแปล เล่ม 9
พระสูตรเล่ม 1
บทน า
พระสุตตันตปิฎก ซึ่งเป็นปิฎก 1 ใน 3 ของพระไตรปิฎก ดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น เป็น
ประมวลพุทธพจน์ (ค าสอนของพระพุทธเจ้าและอรหันตสาวก) ในหมวดพระสูตรซึ่งประกอบด้วย พระ
ธรรมเทศนา และ ธรรมบรรยายต่างๆที่ตรัสยักเยื้องให้เหมาะกับบุคคล เหตุการณ์ และโอกาส
ตลอดจนบทประพนธ์ เรื่องเล่า และเรื่องราวทั้งหลาย ที่เป็นชั้นเดิมในพระพทธศาสนา เหตุผลที่เรียก
ุ
ั
พระธรรมเทศนา และธรรมบรรยายทั้งหลายในพระสุตตันตปิฎกว่า “สูตร”นั้น พระพรหมคุณาภรณ์
(ป.อ. ปยุตฺโต) ในหนังสือพจนานุกรมฉบับประมวลศัพท์ พ.ศ. 2558 (หน้า 466) ได้ให้ความหมายของ
“สูตร” ไว้ว่า คือพระธรรมเทศนาหรือธรรมกถาเรื่องหนึ่งๆ ในพระสุตตันตปิฎก แสดงเจือด้วย
ู
บุคลาธิษฐาน ถ้าพดว่าพระสูตรมักหมายถึง พระสุตตันตปิฎกทั้งหมด อกหนึ่งความหมายของ “สูตร”
ี
ที่อธิบายไว้ใน พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ฉบับเฉลิมพระเกียรติสมเด็จ
ุ
พระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พทธศักราช 2539 เล่มที่ 9 ว่าด้วยพระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย
สีลขันธวรรค ได้อธิบายถึงความหมายของ “สูตร” โครงสร้าง รูปแบบและหมวดหมู่ของพระสูตรไว้ใน
บทน า (หน้า 7-12) โดยเขียนอธิบายว่า “สูตร” เป็นค าเรียกพระธรรมเทศนาและธรรมบรรยาย
ทั้งหลายในพระสุตตันตปิฎก โดยพระอรรถกถาจารย์ผู้รจนาคัมภีร์สมันตปาสาทิกา อธิบายความหมาย
ว่า “สูตร” มีความหมาย 6 อย่าง กล่าวโดยสรุปคือ เรียก “สูตร” นั้น
1. เพราะบ่งถึงประโยชน์ (อตฺถาน สูจนโต)
2. เพราะมีอรรถที่ตรัสไว้ดีแล้ว (สุวุตฺตโต)
3. เพราะผลิตประโยชน์ (สวนโต)
4. เพราะหลั่งประโยชน์ (สูทนโต)
5. เพราะป้องกันด้วยดี (สุตฺตาณา)
6. เพราะมีส่วนเสมอด้วยเส้นด้าย (สุตฺ̣ตสภาคโต)
ส าหรับมูลเหตุที่พระพทธองค์ (รวมทั้งพระอรหันตสาวก) ทรงแสดงธรรมที่เป็นพระสูตรทั้งหลาย
ุ
มีอธิบายไว้ในอรรถกถาของพระอรรถกถาจารย์ จากคัมภีร์สุมังคลวิลาสินี ได้อธิบายไว้ว่า ทรงแสดง
ธรรมที่เป็นพระสูตรด้วยมูลเหตุ 4 ประการ สรุปได้ดังนี้
