Page 21 - TH Edition Ver3

19

1. สุตตะ คือระเบียบค าที่เป็นความเรียงแสดงหรือบรรยายข้อธรรมให้ผู้ฟังเห็นประจักษ ์

2. เคยยะ คือระเบียบค าที่เป็นประเภทร้อยกรองผสมค าประเภทร้อยแก้ว
3. เวยยากรณะ คือระเบียบค าที่เป็นประเภทร้อยแก้วล้วน

4. คาถา คือระเบียบค าที่เป็นประเภทร้อยกรองล้วน

5. อุทาน คือพระถาหรือพระด ารัสที่ทรงเปล่งด้วยพระทัยแห่งอันสหรคต ด้วยโสมนัสสัปปยุต
ด้วยญาณ

ี่
6. อิติวุตตถะคือระเบียบค าทมีการกล่าวอ้างขอความอื่นมาประกอบโดยมีค าว่า “วุตฺต เหต ภคว
้
ตา” (สมจริงดังที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้) เป็นค าเชื่อมความเพอน าเข้าสู่คาถา หรือพุทธพจน์
ื่
ี่
7. ชาตกะ คือระเบียบค าทมุ่งเล่าเรื่องในอดีต จะเป็นค าประเภทร้อยกรองหรือคาถาล้วน
ี่
8. อัพภูตธัมมะ ระเบียบค าทแสดงถึงเรื่องที่น่าอัศจรรย์ไม่เคยมีมา
9. เวทัลละ คือระเบียบค าแบบถามตอบ

จะเห็นได้ว่าจากการศึกษาพระไตรปิฎกเกี่ยวกับระเบียบและลักษณะของรูปแบบถ้อยค าที่ใช้ใน

การแสดงธรรมหรือค าสอน ผู้ศึกษาจะได้รับความรู้เพมเติมเกี่ยวกับ หลักการเขียน ที่สร้างภาษาให้
ิ่
เป็นข้อความที่เป็นประโยชน์ ได้รับความเข้าใจและความพอใจ อีกโสดหนึ่งด้วย

หลักการจัดหมวดหมู่ให้กับพระสุตตันตปิฎกหรือพระสูตร

จากแผนผังที่แสดงถึงการจัดแบ่งพระไตรปิฎกที่เป็นพระสุตตันตปิฎกจะเห็นว่า แบ่งออกเป็น
5 นิกายคือ

1. ทีฆนิกาย
2. มัชฌิมนิกาย

3. สังยุตตนิกาย
4. อังคุตรนิกาย

5. ขุททกนิกาย

ั
ซึ่งความหมายของ “นิกาย” คือ “หมวดหรือหมู่” พระสุตตันตปิฎกทั้ง 5 นิกายมีอกษรย่อว่า “ที
ม ส องฺ ขุ” ส าหรับการแบ่งออกเป็น 5 นิกายนั้น พระสังคีติกาจารย์ (พระเถระผู้ท าสังคายนาพระ
2
ธรรมวินัย) ใช้เกณฑ์ในการแบ่งพระสูตรออกเป็น 5 นิกายคือ

1. แบ่งตามความยาวของพระสูตร กล่าวคือ พระสูตรที่ความยาวมาก จัดไว้เป็นหมวดหรือหมู่ที่
1 เรียกว่า ทีฆนิกาย (หมวดยาว) พระสูตรที่มีความยาวปานกลาง จัดไว้หมวดที่ 2 เรียกว่า

2 ศึกษาเพิ่มเติมในรายละเอียดจากบทน าของ พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค