Page 20 - นครรังสิตของเรา

2.2 คลองซอยฝั่งใต้คลองหกวาสายล่าง 14 สาย ขุดในปีต่างๆ กันตั้งแต่
พ.ศ. 2435 ถึง พ.ศ. 2446 ขนาดคลองกว้างตั้งแต่ 6-10 เมตร ลึก 2-4 เมตร

ยาวตั้งแต่ 20 เส้น ถึง 462 เส้น
2.3 คลองซอยฝั่งเหนือคลองรังสิต 20 สายขุดในปีต่างๆ กัน ตั้งแต่
พ.ศ. 2443 ถึง พ.ศ. 2447 ขนาดคลองกว้างตั้งแต่ 10-12 เมตร ลึก 3.20 เมตร

ยาวตั้งแต่ 85 เส้น ถึง 556 เส้น 16 วา
2.4 คลองซอยฝั่งเหนือคลองหกวาสายบน 6 สาย ขุดในปีต่าง ๆ กันตั้งแต่
ภาพที่ 11 ล้นเกล้า รัชกาลที่ 5 ทรงเสด็จดูการขุดคลองรังสิต พ.ศ. 2444 ถึง พ.ศ. 2446 ขนาดคลองกว้างตั้งแต่ 10-12 เมตร ลึก 3.20 เมตร

ปี พ.ศ.2435 หรือ 122 ปีก่อน ที่มา: www: rangsit.org ยาวตั้งแต่ 126 เส้น 17 วา ถึง 993 เส้น 15 วา
ภาพที่ 13 คลองรังสิตประยูรศักดิ์ 2.5 คลองรังสิต (Railway Canal) ขุดในปี พ.ศ. 2448 กว้าง 10 เมตร
การตั้งชื่อคลองโดยใช้ชื่อพระราชโอรสก�าพร้ามารดาของพระองค์ที่เป็น ที่มา: www: rangsit.org ลึก 3.20 เมตร ยาว 26 เส้น (สุนทรี อาสะไวย์, 2530: 25-26)

หลานตา ของผู้ด�าเนินการขุดคลองนับเป็นกุศโลบาย ในการกระชับความสัมพันธ์ระหว่าง โดยสรุปบริษัทขุดคลองแลคูนาสยามได้ขุดคลองเฉพาะในทุ่งรังสิต นับตั้งแต่ การขุดคลองในสมัยรัชกาลที่ 5 ตอนต้นช่วงแรกได้อาศัยแรงงานจากการจ้าง
รัฐบาลของพระมหากษัตริย์และบริษัทเอกชนของผู้ด�าเนินการ (จักเรศ วงศ์สุวรรณ, พ.ศ. 2433 – พ.ศ. 2447 ดังหลักฐานต่อไปนี้ กุลีจีน เป็นแรงงานที่หาได้ง่าย ค่าจ้างถูกและท�างานได้ผลดีกว่า สกินเนอร์ (Skiner)
2556: 26) 1. คลองขนำดใหญ่ 3 สำย คือ ได้กล่าวว่า “การขยายตัวของเศรษฐกิจไทยหลังปี พ.ศ. 2398 ได้มีส่วนส�าคัญต่อการ

1.1 คลองรังสิตประยูรศักดิ์ ขุดในปี พ.ศ. 2433 เสร็จปี พ.ศ. 2440 เพิ่มความต้องการแรงงาน และก่อให้เกิดการจ้างชาวจีนเพื่อเป็นกุลีรับใช้แรงงานใน
ขนาดกว้าง 16 เมตร 3.20 เมตร ยาว 1,324 เส้น 18 วา 2 ศอก ไทย และคนจีนได้อพยพเข้ามาในประเทศไทยเป็นจ�านวนมากในปี พ.ศ. 2423-2432”

1.2 คลองหกวาสายล่าง ขุดในปี พ.ศ. 2436 เสร็จในปี พ.ศ. 2440 (สุนทรี อาสะไวย์, 2530: 27) ซึ่งการขุดคลองส่วนใหญ่จะใช้เครื่องจักรขุด
ขนาดกว้าง 12 เมตร ยาว 1,527 เส้น 2 วา 2 ศอก จะประสบผลส�าเร็จมาก เพราะค่าใช้จ่ายถูกกว่าใช้แรงกุลีจีน
1.3 คลองหกวาสายบน ขุดในปี พ.ศ. 2440 เสร็จในปี พ.ศ. 2444

ขนาดกว้าง 12 เมตร ลึก 3.20 เมตร ยาว 977 เส้น
2. คลองซอยต่ำง ๆ ที่แยกออกจำกคลองใหญ่ คือ

2.1 คลองซอยฝั่งใต้คลองรังสิต 18 สาย ขุดในปีต่าง ๆ กันตั้งแต่ พ.ศ. 2435
ภาพที่ 12 การขุดคลองรังสิตประยูรศักดิ์ ถึง พ.ศ.2446 ขนาดคลองกว้างตั้งแต่ 6-10 เมตร ลึก 2-3.20 เมตร ยาวตั้งแต่ ภาพที่ 14-15 แรงงานกุลีจีน
ที่มา: www: rangsit.org 64 เส้น ถึง 433 เส้น 7 วา ที่มา: www: rangsit.org

16 นครรังสิตของเรา นครรังสิตของเรา 17