Page 29 - 3.
P. 29
25
2. เชื้อเพลิงเหลว เชื้อเพลิงที่มีบทบาทส าคัญมากในชีวิตประจ าวันคือ ปิโตรเลียม
เพราะมนุษย์น าไปใช้ประโยชน์อย่างกว้างขวางทั้งทางตรงและทางอ้ม ปิโตรเลียมที่ขุด
เจาะขึ้นมา หมายรวมถึงน้ ามันดิบ แก๊สธรรมชาติ และแก๊สธรรมชาติเหลว ตลอดจนสาร
พลอยได้อื่นๆ ที่เกิดตามธรรมชาติซึ่งอยู่ในสภาพอิสระ ปีชิโตรเลียมเกิดจากสารอินทรีย์
จากพืชและสัตว์ที่ตายทับถมและคลุกเคล้ารวมกับตะกอนเป็นเวลานานนับล้านปี
อุณหภูมิ และความกดดันสูงท าให้สารอินทรีย์เกิดการเปลี่ยนแปลงไปเป็นสารประกอบไฮ
ไดรคาร์อนที่มีมวลโมเลกุลใหญ่ เรียกว่า เคโรเจน หลังจากนั้นเคโรเจนจะสลายตัวต่อไป
เป็นปิโตรเลียม ปิโตเลียมส่วนใหญ่จะเกิดในระดับความลึกที่สภาพอุณหภูมิเหมาะสม ที่
ระดับความลึก และอุณหภูมิสูงมาก เคโรเจนจะสลายตัวได้รวดเร็ว และปิโตรเลียมที่ได้
จะเกิดเป็นแก๊สธรรมชาติเป็นส่วนใหญ่
ปิโตรเลียมที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติจะถูกกักเก็บอยู่ในช่องว่างของชั้นหินที่มี
โครงสร้างรูปกระทะคร่ า หรือโครงสร้างรูปอื่นที่เหมาะสม และอยู่ลึกลงไปจากพื้นผิวโลก
นับพันๆ เมตร หินเหล่านั้นมีความหนาแน่นมากพอที่กักเก็บแก๊ส และน้ ามันไม่ให้ระเหย
ไปก่อนการขุดเจาะ และเนื่องจากน้ ามันดิบมีความหนาแน่นมากกว่าแก๊ส แต่น้อยกว่าน้ า
เรามักจะพบน้ ามันดิบอยู่ระหว่างชั้นของน้ ากับแก๊ส
การส ารวจปิโตรเลียมในเบื้องต้น คือการศึกษาลักษณะของหินใต้พื้นโลกว่ามี
สมบัติกักเก็บปิโตรเลียมหรือไม่ เครื่องมือที่ใช้ส ารวจตรวจสอบข้อมูลทางธรณีวิทยามี
หลายชนิด เช่น เครื่องมือวัดความเร็วของคลื่นไหวสะเทือน ซึ่งมีวิธีการวัดโดยส่งคลื่น
ไหวสะเทือนลงไปใต้ผิวโลก เมื่อคลื่นกระทบกับโครงสร้างของหินจะสะท้อนกลับเข้า
เครื่องรับคลื่นเสียง โครงสร้างของหินใต้ดินที่แตกต่างกันจะให้คลื่นสะท้อนที่แตกต่างกัน
ท าให้สามารถวิเคราะห์และแปลผลเป็นข้อมูลเกี่ยวกับโครงสร้างของหินบริเวณที่ส ารวจ
ได้ปัจจุบันมีเครื่องมือที่วัดได้ละเอียดมากขึ้น ท าให้ได้ข้อมูลที่สามารถน าไปประมวลเป็น
ภาพ 2 มิติและ 3 มิติซึ่งท าให้มีความแม่นย าในการก าหนดแหล่งปิโตรเลียมมากขึ้น
หลังจากได้ข้อมูลทางธรณีวิทยาจนแน่ใจ จึงเริ่มขุดเจาะส ารวจ ซึ่งพบว่าส่วนใหญ่จะพบ
ปิโตรเลียมตามข้อมูลทางธรณีวิทยา แต่บางครั้งก็ไม่พบเลย หรือพบน้อยมากจนไม่คุ้มค่า
กับการลงทุน
