Page 5 - รวมอารยธรรมเกือบเสร็จ
P. 5
๑
สังคมไทยกับการเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ยุคใหม่
อารยธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์ยุคปรับปรุงประเทศ
นับแต่รัชกาลของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นต้นมา ชาติตะวันตกโดยเฉพาะ
อังกฤษและฝรั่งเศส ได้แข่งขันกันแสวงหาอาณานิคมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเริ่มขยายอิทธิพลทาง
การเมืองเข้ามาคุกคามไทย โดยอังกฤษได้ส่งทูตชื่อจอห์น ครอว์เฟิร์ด (John Crowfard) เข้ามาเจรจาท า
สัญญาไมตรีและการค้ากับไทยตั้งแต่ พ.ศ.๒๓๖๕ (สมัยรัชกาลที่ ๒) การเจรจาไม่ประสบผลส าเร็จมากนัก
เพราะไทยยังเน้นการรักษาผลประโยชน์ของประเทศและมุ่งค้าขายกับจีนเป็นหลัก เมื่อพระบาทสมเด็จพระ
จอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติใน พ.ศ.๒๓๙๔ พระองค์ทรงเห็นว่าไทยควรจะให้ความส าคัญกับ
ชาติตะวันตกซึ่งก าลังขยายอิทธิพลทางการเมืองสู่ภูมิภาคนี้ ดังนั้นใน พ.ศ.๒๓๙๘ เมื่ออังกฤษส่งทูต คือ
เซอร์ จอห์น เบาริ่ง (Sir John Bowring) มายังกรุงเทพฯ โดยเป็นผู้แทนของสมเด็จพระนางเจ้าวิกตอเรีย
รัฐบาลไทยจึงให้การตอนรับ เซอร์ จอห์น เบาริ่ง อย่างสมเกียรติและได้ตกลงท าสัญญากันเมื่อวันที่ ๑๘
เมษายน พ.ศ.๒๓๙๘ สัญญาฉบับนี้ได้ส่งผลกระทบต่อไทยหลายประการ เช่น เกิดระบบการค้าเสรี เกิด
อาชีพใหม่ในสังคมไทย รวมทั้งการอนุญาตให้มีศาลกงสุลที่ท าให้ไทยเสียอธิปไตยทางการศาล แต่ไทยก็
ยอมท าสัญญาเพราะพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่าถึงเวลาที่ไทยจะต้องเปลี่ยนวิเทโศบาย
เพื่อประโยชน์ ๒ ประการ คือ เพื่อความปลอดภัยของประเทศและเพื่อปรับปรุงประเทศให้ทันสมัยแบบ
ตะวันตก
หลังจากท าสัญญากับอังกฤษแล้ว ประเทศต่างๆ ในยุโรปรวมทั้งสหรัฐอเมริกาได้ส่งผู้แทนมา
เจรจาขอท าสัญญาเช่นเดียวกันบ้าง สถานกงสุลอเมริกันตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ.๒๓๙๙ มีสตีเฟน แมททูน (Stephan
Mattoon) เป็นกงสุลคนแรก ส่วนทางรัฐบาลไทยก็มีการส่งราชทูตไปเจริญทางพระราชไมตรียังประเทศ
ยุโรปเป็นแรกในสมัยรัตนโกสินทร์ ได้ทรงแต่งตั้ง พระยามนตรีศรีสุริยวงศ์ (ชุ่ม บุนนาค) เป็นทูตลอนดอน
พ.ศ. ๒๔๐๐ และพระยาศรีพิพัฒน์ (แพ บุนนาค) เป็นทูตปารีสเมื่อ พ.ศ.๒๔๐๓ เป็ นต้น จากนั้น
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงด าเนินนโยบายปรับปรุงประเทศหลายด้าน เช่น ทางกฎหมาย
ขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆ เพื่อป้ องกันชาติตะวันตกใช้เป็นข้ออ้างในการแทรกแซงกิจการของประเทศ
ขณะเดียวกันก็ทรงสนับสนุนให้พระราชโอรส พระราชธิดา เจ้านาย ขุนนาง และสตรีไทยฝ่ายในได้
การศึกษาภาษาอังกฤษและความรู้พื้นฐานด้านต่างๆ นอกเหนือจากความรู้แบบโบราณ มีการส่งข้าราช
