Page 137 - ภาษาไทย ม.ปลาย

ห น า | 137

1. สํานวนที่มีเสียงสัมผัส สํานวนเหลานี้มักจะมีจํานวนคําเปนจํานวนคู ตั้งแต 4 คํา
จนถึง 12 คําดังนี้

1.1 เรียง 4 คํา เชน ขาวแดงแกงรอน คอขาดบาดตาย โงเงาเตาตุน ฯลฯ

1.2 เรียง 6 คํา เชน คดในของอในกระดูก ยุใหรําตําใหรั่ว นกมีหูหนูมีปก ฯลฯ
1.3 เรียง 8 คําเชน กินอยูกับปาก อยากอยูกับทอง ไกงามเพราะขน คนงามเพราะแตง,

ความรูทวมหัว เอาตัวไมรอด เปนตน

1.4 เรียง10 คํา เชน คนรักเทาผืนหนัง คนชังเทาผืนสื่อ คบคนใหดูหนา

ซื้อผาใหดูเนื้อ ดักลอบตองหมั่นกู เจาชูตองหั่นเกี้ยว เปนตน
1.5 เรียง 12 คํา เชน ปลูกเรือนตามใจผูอยู ผูกอูตามใจผูนอน มีเงินเขานับเปนนอง มีมอง

เขานับเปนพี่ เลนกับหมาหมาเลียปาก เลนกับสากสากตอยหัว

2. สํานวนที่ไมมีเสียงสัมผัส สํานวนเหลานี้มีมากมาย สวนมากมี่ตั้งแต 2 คําขึ้นไป จนถึง 8 คํา เช
น

2.1 เรียง 2 คํา เชน กันทา แกเผ็ด เขาปง ตกหลุม ตายใจ ฯลฯ

2.2 เรียง 3 คํา กวางขวางคอ เกลือเปนหนอน คลุมถุงชน ควาน้ําเหลว ฯลฯ
2.3 เรียง 4 คํา เชน กิ่งทองใบหยก กิ้งกาไดทอง กินปูรอนทอง น้ําผึ้งหยดเดียว นอนตายตา

หลับขาวใหมปลามัน เปนตน

2.4 เรียง 5 คํา เชน ขนหนาแขงไมรวง ตีงูใหหลังหัก จับปูใสกระตัง ฯลฯ

2.5 เรียง 6 คํา เชน กลืนไมเขาคายไมออก นิ้วไหนรายตัดนิ้วนั้น บานเมืองมีขื่อมีแป
พลิกหนามือเปนหลังมือ

2.6 เรียง 7 คํา เชน กินบนเรือนขี้รดหลังคา นกนอยทํารังแตพอตัว ตําน้ําพริกละลายแมน้ํา

สิบปากวาไมเทาตาเห็น เรื่องขี้หมูราขี้หมาแหง ฯลฯ

สํานวน หมายถึง กลุมของวลี คําหรือกลุมคําที่นํามาใชในความหมายที่แตกตางไปจากความ
หมายเดิม ความหมายที่เกิดขึ้นมักจะเปนความหมายในเชิงอุปมา หรือเชิงเปรียบเทียบ ไมไดใหคติธรรม

แตจะเปนความหมายที่กระชับและลึกซึ้ง เชน สํานวนวา เรื่องกลวยๆ คําวา กลวยๆ ไมไดหมายถึงผลไม

แตหมายถึง งายๆ เรื่องไมยากเปนเรื่องงายๆ สํานวนภาษไทยอาจจะประกอบคําตั้งแต 1 คําขี้นไปจึงถึง
หลายคําหรือเปนกลุม

ตัวอยางเชน

ปากหวาน = พูดเพราะ

ลูกหมอ = คนเกาของสถานที่ใดสถานที่หนึ่ง
หญาปากคอก = เรื่องงายๆที่คิดไมถึง