Page 51 - ΑΝΤΙ - Τεύχος 22

l

·εικσοτικό· τοπες, προφανεῐς εἰρωνεῑες, ἀνά- 3. Ἡ παρουώαση τῶν ἔργων

μεσα π.χ. σ’ ἕνα μαυρόασπρο πει-
εἶχε πολλὰ μειονεχτήματα; ἀνα-

κάτεμα τῶν εἰδῶν, τῶν θεμάτων,
νασμένο παιδὶ καὶ μιὰ ρεαλιστικὰ

ἓγχρωμη κονσὲρβα, ὰνάμεσα σ’ τῶν τεχνοτροπιῶν, «ὑπερμον-

ἑλληνικὰ τουριστικὰ τοπία καὶ τέρνα» δίπλα στὰ «παράδοσι-

ἔργα τέχνης, σφραγισμενα μὲ τὴν ακά», σκόρπισμα ἔργων τοῦ ῖδιου

’Σχόλιο γκριζαρισμὲνη βινιὲτα ἑνὸς φυ- καλλιτεχνη σὲ διαφορετικοὺς τοί-

λακισμενου, γαντζωμένου στὰ σί- χους ἢ χώρους, ,ἀνιση ἐκπροσώ-

γύρω ἀπὸ μιόι ἓκθεση δερα τοῦ κελιοῠ του, ὅλα ζωγρα- πηση τῶν καλλιτεχνῶν — οἱ πε-

ρισσότεροι μὲ 1 ἓργο, ἄλλοι μὲ 4
φισμὲνα με λάδι σὲ ἀπομίμηση

κολλάζ. Θυμίζουν τὴν καμπάνια ἠ 5, δίχως φανερὸ κριτήριο, ἀπα-

ποὺ γίνονταν οτὴν Εὐρώπη, ἀπὸ ράδεκτη παρουσίαση πινάκων

τὸ 1967, νὰ μὴν ἐπισκέπτονται οἱ ποὺ χρονολογοῦνταν 10 καὶ 15
Ἐρωτήματα για τὸν ’Ἁγγλο ὁιευθυντὴ τοῦ Ἰνστιτούτου ξένοι τὴν Ἐλλάδα, ὅπου δίπλα χρόνια πίσω. Γ ενικὰ ἀδικήθηκαν

Σύγχρονης Τέχνης (ICA) τοῦ Λονὸίνου καὶ γιὰ τὸν Ἕλ- στὴ Μυκονο, βρίσκεται ἡ Γυάρος οἱ καινούριοι, δίχως νὰ εὐνο-

ληνα τεχνοκριτικό, μόνιμο κάτοικο Βερολίνου, ποὺ ἐπι- καὶ πίσω ἀπ’ τὸ Ἀρχαιολογικὸ ηθοῦν καὶ τόσο οἰ παλιοί, τὰ

σκέπτονται αὐτὲς τὶς μέρες τὴν Ἀθήνα γιὰ νὰ ὀργανώ- Μουσείο, ἡ ταράτσα τῆς Μπουμ- «ὀνόματα» ποὺ ἔχουν πάρει κιό-

λας τὴ θεση τους στὴ γνώμη τοῦ
πουλίνας. Ἀναρωτιέμαι ἂν τὲ-
σουν ἕνα «μήνα Ἑλληνικῆς Τέχνης στό Λονὸίνο» τὸν ἐρ- τοια ἔργα μποροῦν νὰ λειτουργή- πλατύτερου κοινοῦ.

χόμενο Νοέμβρη.· σουν, ὃχι πιὰ σὰν ἑφήμερες ἀφί- 4. Δὲν ἦταν δύσκολο ἡ 13η

σες ἀλλὰ σὰν ἔργα τέχνης, μὲ Πανελλήνια νὰ εἶναι, μὲ ὅλα τὰ

1. Ἀληθεύει ἡ πληροφορία ότι; α) ἐδῶ); ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες ἐφοπλι- κορνίζα καὶ «τιμοκατάλογο», εὐ- κουσουρια της, καλύτερη ἀπὸ τὶς

ἒχουνε κιόλας ἐπιλέξει τοὺς καλ- στὲς τοῦ Λονδίνου; ἀπὸ τὸ ICA, ἢ ρύτερα (ἔξω ἀπὸ τὸν κοινωνικὸ προηγουμενες — ἦταν τόσο κακὲς

λιτεχνες ποὺ θὰ ἐκπροσωπήσουν ἀπὸ διάφορες ἰσχυρὲς διεθνεῑς χῶρο στὸν ὁποῖο ἀναφέρονται) οἱ τρεῖς τῆς δικτατορίας. Ἡ βελ-

τὴν πιὸ συγχρονη ελληνικὴ τέχνη γκαλερὶ ποὺ ὲκπροσωποῠν στὸ καὶ διαρκέστερα (ἔξω ἀπὸ τὴ τίωση ὀφείλονταν ὁλότελα στὴ

ἀνάμεσα στὰ μεγάλα ἑλληνικά ἐξωτερικὸ μερικὰ άπὸ τὰ παρα- χρονικὴ στιγμή, ὅπου τὲτοιες συμμετοχὴ τῶν καινουριων ποὺ

ὀνόματά τῆς διασπορᾶς, ὅπως πάνω ὀνόματα; Γιατί, ὅπως λὲν οἱ ἀναφορὲς εἶχαν άμεση, ὀξείαν εἶχαν ἀρνηθεῑ συμμετοχὴ κατὰ ι

π.χ. ό Τάκης καὶ ὁ Παῦλος τοῦ ”Αγγλοι, ἐκεῖνος που πληρώνει ἀπήχηση). Τοῦ Τσιριγκουλη ἡ τὴν ἑφταετία,

Παρισιοῦ, ὁ Σαμαρᾱς καὶ ἡ τὸν αὐλητή, παραγγὲλνει καὶ τὸ δουλειά, καθὼς δὲν ἔχει τὶς περ- 5. Γιὰ πρώτη φορὰ συγκρό-

Χρύσα τῆς Νέας Ὑόρκης, ô Κου- σκοπο, σότερες φορὲς τόσο συγκεκριμέ- mon τῆς Κριτικῆς Ἐπιτροπῆς

νὲλλης τῆς Ρώμης; β) εἶναι ζήτημα νες τοπικὲς ἀναφορες, μποροῡν ἀποκλειστικὰ ἀπὸ καλλιτεχνες,

ἂν θα ἐπιλεγοῡν ἀπὸ τοὺς ἐπισκε- 3. "Av χρηματοδστεῑται κυρίως νὰ φιλοδοξήσουν μεγαλύτερη μο- δὲν ἒφερε βελτίωση ἢ ἔστω ἀλ-

πτες δυὸ καλλιτεχνες ἀπὸ ὅσους ἢ μέρειιὴ ἐκδήλωση ἀπὸ ἑλλη- νιμότητα. Mè κολλὰζ φωτογρα- λαγὴ ὕφους καὶ νοοτροπίας.’ Οἱ

ἐργάζονται στῆν Ἑλλάδα τὰ τε- νικες πηγες, κρατικες ἢ μὲ κρα- φιῶν πάνω σὲ λάὸι, κατασκευ- καλλιτεχνες, πορ ἐπιμένανε τόσο

λευταία χρόνια, μὲ ἴση ποιοτικὴ τικὴ παρεμβαση, μὲτὴν ἀξιέπαινη άζει ἐφιαλτικες μορφές, μισο - ν’ ὰποτελὲσουν μόνοι τους τὴν

ἀπόδοση, καὶ κάτω ἀπὸ πολὺ πιὸ πρόθεση τῆς προβολῆς τῶν ἑλλη- στρατιωτικές, μισο - τερατώδεις, Ἐπιτροπή, κατώρθωσαν μόνο νὰ

δύσκολες συνθῆκες, ὰπὸ τοὺς νικῶν τεχνῶν, εἰκαστικὼν καὶ άλ- ποὺ δεσπόζουν o’ ἕνα τοπίο ὲρη-’ μετατρεψσυν σὲ καλπάζουσα τὴν

συμπατριῶτες τους τοῦ ἐξωτερι- λων, δὲν θὰ ἔπρεπε οἱ δυὸ ἐπισκε- μικό, ἐμπνέοντας τὸ φόβος Ἡ

κους πτες νὰ συμβουλευθοῡν τοὺς ντό- ὑποβλητικὴ ἀτμόσφαιρα τῶν πα- ὰνίατη φθίση τοῦ θεσμοῦ. Πι-

2. Ἐπειδὴ μιὰ τέτοια ἐκδήλωση πιους εἰδικοὺς σὲ κάθε κλάδο, λιότερων ἀφῃρημένων τοπίων στεύω πὼς ἡ Κριτικὴ Ἐπιτροπὴ
χρειάζεται νὰ περιλαμβάνει λί-

ποὺ θὰ βαστήξει ἓναν ὁλόκληρο ἰδίως στὴν περιοχὴ τῶν εἰκαστι- του, ποὺ τὴ μεταφέρει ἐδῶ, τὸν

μήνα καὶ θὰ περιλάβει κινηματο- κών τεχνῶν, ὅπου ἡ ἐπιλογή θὰ βοηθάει στὸν πικρὸν αὐτὸ σχολι- γους καλλιτεχνες καὶ κυρίως κρι-

γράφο, λογοτεχνία, μουσικὴ καὶ εἰναι πολὺ δύσκολη ἀνάμεσα ασμὸ καταστάσεσιν καταπίεσης τικοὺς καὶ ἱστορικοὺς τῆς οὑγ-

ἀρχιτεκτονικὴ τῆς σημερινής Ἑλ- στοὺς ἀρκετοὺς καλλιτεχνες ποὺ καὶ μόνωσης. Θὰ ἐνδιεφερε νὰ ἔῗνᾙηὲλῗέζὲςὲνέῗὲρὲἴῗξέἶυὶῗᾷὺ

λάδας, θὰ στοιχίσει πολλά, ἀπὸ θὰ μποροῠσαν νόμιμα νὰ διεκδι- βλεπαμε τὰ μεγαλύτερα σχήματα νεται σήμερα στὸν τόπο. Γνωρίζω

που θὰ ἀντληθοῦν τὰ σχετικόι κήσουν τὴν ἐκπροσώπηση τῶν πιὸ ποὺ ἔχει ζωγραφίσει οτὸ Παρίσι. καλλιτεχνες τῶν ὁποίων τὸ ἔργο

κονδὺλια; Ἀπὸ τὸ ἑλληνικὸ κρά- συγχρόνων τάσεων, σὲ ἰσοτιμία, ἂν * * * σέβομαι, ἑκτιμώ καί ἀγαπῶ ἰδιαί-

τος (γίνεται λόγος γιὰ ἀνάμιξη τῆς ὂχι καί με κάποια προτίμηση, Τώρα που ἔχει κατακαθίσει τερα, ἀλλὰ τοὺς θεωρῶ ἀπόλυτα

Ἑλλ. Πρεσβείας στὸ Λονδίνο καὶ πρὸς τοὺς συναδέλφους τους τοῦ κάπως ὁ κονιορτὸς τῶν ἐπικρί- ἀκατάλληλους ἦ ἀνίκανους νὸι

τῆς Προεδρίας Κυβερνήσεως ἐξωτερικοῦ; Δ σεων καὶ ὰντεγκλήσεων, μερικὲς κρίνουν ἔργα ὁμοτέχνων τους -

συντομες κρίσεις γιὰ τὴ 13η Πα- ἐχτὸς ἴσως ἀπὸ πλευρὲς τεχνικες, -

νελλήνια ποὺ ἔκλεισε, μὲ συνολο ποὺ δὲν εἶναι ἑκεῐνες ποὺ πρω-

120.000 περίπου ἑπισκεπτῶν, ] τεύουν γιὰ τὴν ἐπιλογὴ σὲ τέτοιαν

στίς 20 τοῦ Μάη. ἓκθεση. Αὐτὸ ποὺ ὃὲν χρειάζεται

1. Πολλὰ τὰ ἔργα γνωστῶν ἢ καθόλου στίς Κριτικὲς Ἐπιτρο-

καὶ καθιερωμένων καλλιτεχνώνι πὲς εἶναι τὸ εἶδος τῶν «φιλοτε-

ποὺ δὲν παρουσίασαν άνοδο ποι- χνων», ποὺ μόνο στὴν Ἐλλάδα

οτικῆς στάθμης ἢ καινούριο προ- ἔχει κατοχυρωθεῐ ἡ ’ὑπαρξή του

Εἰκαστικὸ Χρονικὸ βληματισμό. Πρόκειται, κυρίως, νομικά, ὅπως π. χ. σε παλιότερες

Πανελλήνιες ἠ στὴν Ἐπιτροπὴ
γιὰ κείνους ποὺ ἒπαιρναν δεκα-

ετίες τώρα μέρος στὶς Πανελλή- γιὰ τὴ Μπιενάλε Βενετίας, ὅπου

νιες καί δὲν ἒλειψαν ἀπὸ τὶς οἱ φιλότεχνοι ποὺ προβλέπει ὁ

τοῦ Ἀλ. Γ. Ξύδη τρεῖς τῆς δικτατορίας. νόμος ὑπῆρξαν τραπεζίτες ἢ βι-

2. Ἀνάμεσα στοὺς «καινοὺ- ομήχανοι, μὲ ἀξιόλογες συλλογὲς

ριους», δηλ. σ’ ἐκείνους κυρίως - ποὺ δείχνουν ἐκλεπτυσμὲνο
Δυὸ ἐκθέσεις, ἐπιφανειακὰ ὁμοειδεῖς, τοῦ Τσιριγκούλη ποὺ δὲν ἓχουν μετάσχει στὶς τρεῖς γοῦστο καὶ κρίση στὴν κατάρτισή

(Στροφὴ 31.5.-14.6) καὶ τοῦ Ξένου ("an 5-25.6) παρέ- τῆς ἑφταετίας, καὶ ποὺ ἀποτε- τους - ἔργων ἀρχαίας ἢ βυζαντι-

χουν εὐκαιρία γιὰ μερικὲς χρήσιμες συγκρίσεις. Ὁμοει-· λοῦσαν τὸ 43% τοῦ συνόλου τῶν νὴς τέχνης ἢ τὸ πολὺ τέχνης τοῦ

19ου αἰώνα.

ὁεῖς, γιατὶ κι οἱ ὁυό ἀποτελοῦν σχόλια πάνω σὲ σημερι- ἐκθετῶν, δὲν ξεχώρισα παρὰ λίγα Ἴσως εἶναι προτιμότερο Κρι-

ἀξιοπρόσεχτα ἔργα, κι ἀπ’ αὐτά,

νὲς πολιτικο-κοινωνικὲς καταστάσεις, χρησιμοποιοῦν τὰ περισσότερα ζωγραφικά. Ἡ τικὴ καὶ Ὀργανωτικὴ Ἐπιτροπὴ

τὴν τεχνικὴ ποὺ τόσο ἀνάπτυξαν οἱ σουρρεαλιστές τοῦ στάθμη τῆς γλυπτικῆς παραμένει νὰ ουγχωνευθοῦν σε μιὰ ποὺ νὰ

κολλὰζ καὶ τῆς ξαφνιαστικῆς ἀντιπαράθεσης, κι ειναι οἱ πολὺ χαμηλή. Τὸ εὐρύτερο κσινὸ ἔχει όλες τίς εὐθύνες. Ἔτσι Où

ὃικαιολογοῦνταν ἡ συμμετοχὴ 0’

πρῶτες ἐπαφὲς τῶν ὁυὸ ζωγράφων μὲ τὸ μετα- ἴσως μτῡόρεσε νὰ κάνει μιὰ πρώτη αὐτὴ κρατικοῦ «παράγοντα» ἢ

ἐπιπόλαια γνωριμία μὲ τὰ ὶἔργα

ὁικτατορικὸ ἀθηναϊκό κοινό, ἔπειτα ἀπὸ πολύχρονη καλλιτεχνῶν, ποὺ μερικοὶ εἶναι ὑπαλλήλου σὰ συνδέσμου μὲ τὶς

ἀπουσία στὸ Παρῑσι. καὶ διεθνῶς γνωστσί, ὅπως ὁ κρατικὲς ὑπηρεσίες, ποὺ χρημα-

Ἀμερικανὸς Στάμος. Σὰν κριτι- τοὸοτοῦν τὴν ὲκδήλωση, καὶποὺ

M’ ὅλο που ἀποβλέπουν οτὴν προέρχονται ἀπὸ ὃιαφορετικὲς κὸς ὅμως δὲν εἶχα τὸ ξάφνιασμα ἀποβλέπουν ταυτόχρονα καὶ στὴν

ἀπόδοοη βασικὰ ὅμοιας (ἀντι- ἰδιοφυίες. Ὁ Ξὲνος προσεγγίζει μιᾶς εὐχάριστης ἀπρόοπτης. ἀνα- προβολὴ τῆς κυβερνητικῆς μέρι-

δικτατορικῆς) ὰντίδρασης,· σε 13η Πανελλήνια δὲν πρόβαλε
. ,ζτεεψτψ τὸ θέμα του, ποὺ εἶναι κυρίως ἡ κάλυψης, Δὲν ὑπῆρχε τίποτα ποὺ μνας γιὰ τὶς τέχνες. Πάντως ἡ

ὅμοιον ἐρεθισμὸ (τὴ δικτατορία, ἑλληνικὴ δικτατορία, καὶ εὔκαι- νὰ μὴν τὸ ἒχω δεῖ, τὸ ἴδυο ἢ ἀνά-

’ τὴν καταπίεση), τὰ ἔργα τους ριακὰ ἡ Χιλή, ἡ ὰποικιοκρατία λογο σ’ ἐκθέσεις τῆς περιόδου πολὺ εὐνοϊκὰ τὴν πολιτική τῆς

διαφὲρσυν πολύ, ὅχι μόνοιγιατὶ un)», μὲτὶς τραγικὲς ἀλλὰ κοινό- ποὺ κλείνει. ’ παρούσας κυβερνησης στὶς τέχνες

ζ {51 Ï