Page 30 - GEH1101-เอกสารประกอบการเรียนการสอน-unit1

สุนทรียภาพกับชีวิต

สุนทรียภาพ ทั้งนี้ การรับรู้อย่างมีสุนทรียภาพดังกล่าวนั้นควรอธิบายด้วยปรากฏการณ์เชิง
[52]
ประจักษ์ เพื่อจะยืนยันและเชื่อได้ว่าปัจเจกบุคคลเกิดประสบการณ์สุนทรียภาพอย่างไร โดยอาศัย

หลักเกณฑ์ 4 ด้านดังต่อไปนี้ (1) ประวัติผลงานศิลปะ (History of Artwork) หมายถึง การรู้แนวคิด

เกี่ยวกับความเป็นมาของผลงานศิลปะนั้น ๆ เช่น หาข้อมูลจากการตอบค าถามประเภท Wh-
questions ผลงานมีความพิเศษอย่างไร มีความส าคัญต่อประวัติศาสตร์ศิลปะอย่างไร (2) ทฤษฎี

ศิลปะ (Art Theory) หมายถึง แนวคิดเกี่ยวกับการก าหนดประเภทของศิลปะ ที่น าไปสู่ความเข้าใจ

รูปแบบและเนื้อหาของผลงานศิลปะ ซึ่งเป็นพื้นฐานของการเกิดประสบการณ์สุนทรียภาพขึ้นในตัว

ปัจเจกบุคคล (3) คุณค่าด้านสุนทรียภาพ (Aesthetic Qualities) หมายถึง คุณค่าจากองค์ประกอบ

ของสุนทรียภาพด้านใดด้านหนึ่งหรือหลายด้านที่ตัวผลงานศิลปะ(4) คุณค่าด้านเกณฑ์สุนทรียภาพ
(Qualitative Criteria) หมายถึง คุณค่าที่เกิดจากประสบการณ์สุนทรียภาพที่รับรู้อย่างสอดคล้อง

กับรูปแบบ (form) และ เนื้อหา (content) ของทฤษฎีศิลปะหรือประเภทของศิลปะ

เกณฑ์อธิบายประสบการณ์สุนทรียภาพที่เกิดจากการสัมผัสรับรู้ผลงานศิลปะ

สามารถอธิบายได้ดังตัวอย่าง ต่อไปนี้

ตัวอย่างที่ 1 สมมติว่าบุคคลคนหนึ่งได้ชมผลงานศิลปะประเภทจิตรกรรมชื่อ The Scream ของ
เอ็ดเวิร์ด มุงค์ (Edvard Munch 1863-1944) ภาพที่ 1.10 และเกิดประสบการณ์สุนทรียภาพขึ้นใน

ตัวเอง บุคคลดังกล่าวอธิบายปรากฏการณ์เชิงประจักษ์ถึงประสบการณ์สุนทรียภาพของตนเองโดย

อาศัยเกณฑ์อธิบายประสบการณ์สุนทรียภาพ 4 ด้านเพื่ออธิบายหรือพรรณนาความ ดังต่อไปนี้

ประวัติผลงานศิลปะ (History of Artwork) ผลงานจิตรกรรมชื่อ The Scream วาดโดย
จิตรกรชาวนอร์วีเจียนชื่อ เอ็ดเวิร์ด มุงค์ (Edvard Munch 1863-1944) เมื่อปีค.ศ. 1893 (2436)

ภาพนี้มี 4 ชุด (version) ประเภทสื่อที่ใช้วาดคือ สีน ้ามัน (oil) สีฝุ่น (tempera) สีชอล์ค (pastel)

และ สีเทียน (crayon) วาดบนกระดาษแข็ง (cardboard) ขนาดภาพ 91 cm x 73.5 cm (36 in x

28.9 in) ภาพดังกล่าวได้รับการเก็บรักษาอยู่ที่หอศิลปะ National Gallery, Oslo, Norway ภาพชื่อ
The Scream จัดเป็นผลงานตามทฤษฎีการแสดงออกทางอารมณ์ (Emotionalism) และอยู่ใน

แนวคิดศิลปะประเภท ลัทธิแสดงอารมณ์ (Expressionism) แบบนามธรรม(Abstract Expressionism)

ที่มุ่งเน้นการแสดงออกทางอารมณ์จากความรู้สึกส่วนลึก (inner feelings and emotions) ผ่าน

งานจิตรกรรมที่มิใช่การวาดให้เหมือนจริงดังภาพที่พบเห็นทั่วไป ซึ่งนับเป็นความพิเศษแปลกต่าง

(uniqueness) จากผลงานจิตรกรรมลัทธิอื่น ๆ เช่น ลัทธิสัจนิยม (Realism) ลัทธิความประทับใจ
(Impressionism) จิตรกรเอ็ดเวิร์ด มุงค์แสดงความรู้สึกและอารมณ์ส่วนลึกต่อการตีความหมาย

ของธรรมชาติที่เขาพบ ขณะที่ก าลังเดินในเวลาพระอาทิตย์จะลับขอบฟ้ า เขาเล่าว่า “ขณะที่ผมเดิน

30