Page 30 - เอกสารการเรียนบทที่-2
P. 30
ความเป็นพลเมือง
“การรับฟังความคิดเห็นของประชาชน” ปรากฏขึ้นครั้งแรกในพระราชบัญญัติ
ผังเมือง พ.ศ. 2518 (แก้ไขเพิ่มเติม ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2535) มาตรา 19 ซึ่งบัญญัติว่า
“ในการวางและจัดท าผังเมืองรวมใด ให้ส านักผังเมืองหรือเจ้าพนักงาน
ท้องถิ่น แล้วแต่กรณี จัดให้มีการโฆษณาให้ประชาชนทราบ แล้วจัดการประชุมไม่น้อยกว่าหนึ่งครั้ง
เพื่อรับฟังข้อคิดเห็นของประชาชนในท้องที่ที่จะมีการวางและจัดท าผังเมืองรวมนั้น ในการรับฟัง
ข้อคิดเห็นนี้จะก าหนดเฉพาะให้ผู้แทนของประชาชนเข้าร่วมการประชุมตามความเหมาะสมก็ได้
หลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขในการโฆษณา การประชุม และการแสดงข้อคิดเห็น ให้ก าหนด
โดยกฎกระทรวง”
ส่วน “การท าประชาพิจารณ์” ปรากฏขึ้นเป็นครั้งแรกในระเบียบส านัก
นายกรัฐมนตรีว่าด้วยการรับฟังความคิดเห็นสาธารณะโดยวิธีการประชาพิจารณ์ ซึ่งประกาศเมื่อ
วันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2539 ในช่วงรัฐบาลนายบรรหาร ศิลปอาชา (คณะวิจัยโครงการเสริมสร้าง
ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วมฯ, 2544ข: 19-20)
ในรัฐธรรมนูญ ฉบับปี พ.ศ. 2550 มาตรา 67 วรรคสองก าหนดว่า การด าเนิน
โครงการหรือกิจกรรมที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรงทั้งทางด้านคุณภาพ
สิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ จะกระท ามิได้ เว้นแต่จะได้ศึกษาและประเมินผล
กระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชนในชุมชน และจัดให้มีกระบวนกำรรับฟัง
ควำมคิดเห็นของประชำชนและผู้มีส่วนได้เสียก่อน
3. กำรอภิปรำยเสนอแนะ (Public dialogue)
การอภิปรายสาธารณะหรือการถกเถียงของประชาชน เป็นกลไกของ
การเมือง ภาคประชาชน แต่ในสังคมไทยยังมีค าอื่นๆที่มีนัยเดียวกัน ตัวอย่างเช่น การสานเสวนา
สาธารณะ เป็นค าที่ถูกใช้โดย ศ.นพ. วันชัย วัฒนศัพท์ นักวิชาการประจ าศูนย์สันติศึกษา สถาบัน
พระปกเกล้า เพื่อใช้เป็นกลไกแก้ปัญหาการเองที่แบ่งเป็นฝักฝ่าย ในช่วงเดือนพฤษภา - ตุลาคม
2551 หรือประชาธิปไตยแบบปรึกษาหารือหรือพิจารณาอย่างใคร่ครวญ (Deliberative Democracy)
เป็นค าที่มีการใช้กันอย่างหลากหลายทั้งที่เหมือนและแตกต่างกันบ้าง
การอภิปรายสาธารณะเป็นกลไกกระบวนการศึกษาหารือประเด็นต่าง ๆ
ของชุมชนท้องถิ่นหรือสาธารณะ จนน าไปสู่การตัดสินใจร่วมกัน จนได้มติสาธารณะที่ราชการหรือ
รัฐต้องผูกพันน าไปปฏิบัติการ
4. กำรริเริ่มกฎหมำยโดยประชำชน (People Initiation)
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ฉบับ พ.ศ. 2540 เป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรก
ที่บัญญัติเพิ่มเติมสิทธิในการเสนอกฎหมายโดยประชาชนได้ในมาตรา 170 ความว่า “ผู้มีสิทธิ
50
