Page 26 - เอกสารการเรียนบทที่-2

ความเป็นพลเมือง

เพื่อแสวงหาทางเลือก และตัดสินใจต่าง ๆ เกี่ยวกับโครงการที่เหมาะสมและเป็นที่ยอมรับร่วมกัน”
(อรทัย ก๊กผล, 2546: 2-2)

บวรศักดิ์ อุวรรณโณเห็นว่าเงื่อนไขต่อความส าเร็จหรือล้มเหลวของการมีส่วนร่วม

ของประชาชนมีดังนี้ คือ (บวรศักดิ์ อุวรรณโณ, 2544: 7-8)
ประการแรก เทคนิคและวิธีการที่จะให้ประชาชนมีส่วนร่วมในเรื่องต่าง ๆ เป็นเรื่อง

ที่รัฐธรรมนูญไม่ได้ก าหนดไว้ คงต้องเป็นหน้าที่ของกฎหมายที่จะก าหนด อย่างไรก็ตาม การรับฟัง

ความเห็นประชาชนนั้น อาจมีได้หลายรูปแบบ อาทิเช่น การปรึกษาหารือเป็นลายลักษณ์

อาจเหมาะสมส าหรับเรื่องทางเทคนิคมาก ๆ เช่น การยกร่างกฎหมายในเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่ต้องการ

รับฟังความเห็นของประชาชน เรื่องเช่นนี้ ไม่เหมาะส าหรับการท าประชาพิจารณ์ด้วยวาจาที่ให้ฝ่าย
ที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วยมาเผชิญหน้ากัน

ประการที่สอง ก็คือ ทัศนคติของทั้งบุคลากรภาครัฐ และภาคประชาชน ทั้งสอง

ฝ่ายจะต้องมีทัศนคติที่ดีต่อการมีส่วนร่วมของพลเมือง กล่าวคือ ภาครัฐจะต้องเห็นการมีส่วนร่วม

ของพลเมืองเป็นเรื่องที่ต้องส่งเสริมเพื่อประโยชน์หลายประการอาทิ เพื่อการได้ข้อมูล ข้อเท็จจริง

และความคิดเห็นที่หลากหลาย ทั้งยังช่วยป้ องกันปัญหา และความขัดแย้งที่ตามมาได้ ในขณะเดียวกัน
ภาคประชาชนเองก็ควรมีท่าทีที่เข้าใจและเห็นใจบุคลากรในภาครัฐบางส่วนที่ยังมีข้อจ ากัดต่าง ๆ

ซึ่งอาจเกิดจากความไม่เข้าใจความส าคัญของการมีส่วนร่วมของพลเมืองก็เป็นได้

ประการที่สาม การมีส่วนร่วมของพลเมืองจะได้ผลดีก็ต่อเมื่อ องค์กรภาคประชา

สังคมเข้มแข็ง กล่างอีกนัยหนึ่งก็คือ การรวมตัวกันเป็นกลุ่มต่าง ๆ เช่น กลุ่มอาชีพ กลุ่มพื้นที่
กลุ่มส่งเสริมเรื่องบางเรื่อง เช่น กลุ่มสิ่งแวดล้อม กลุ่มสตรี ฯลฯ ย่อมท าให้การใช้สิทธิและการมี

ผู้แทนเข้าไป มีส่วนร่วมในการให้ข้อคิด ความเห็น ตลอดจนการติดตามนโยบายต่าง ๆ เป็นไปอย่าง

มีประสิทธิภาพ และเป็นกลุ่มเป็นก้อนอย่างแท้จริงและมีพลัง

ประการที่สี่ การมีส่วนร่วมของพลเมืองในการเมืองย่อมเป็นไปเพื่อให้เกิดความ
สมดุลในการก าหนดนโยบาย อันจะท าให้ผู้ก าหนดนโยบายไม่ก าหนดนโยบายที่ล าเอียงไป

เพื่อประโยชน์คนบางกลุ่ม บางพวก และละเลยผลประโยชน์ของกลุ่มอื่น ๆ ไป ด้วยเหตุนี้ผู้ที่มี

ส่วนร่วมต้องตระหนักและยอมรับว่า การกดดันขต่อรองผ่านการมีส่วนร่วมนี้ ต้องยืนอยู่บนเหตุผล

ข้อมูล และจะไม่มีใครได้ตามที่ต้องการทั้งหมด หากไม่เข้ามจกระบวนการการมีส่วนร่วมในลักษณะ

ดังกล่าว แต่ต้องการให้สิ่งที่ตนเสนอได้รับการยอมรับทั้งหมด และปฏิเสธข้อเสนอของกลุ่มอื่น
โดยสิ้นเชิง หรือมีข้อมูล เหตุผลน้อย แต่ใช้ความรู้สึกมากกว่าก็ดี ก็จะท าให้เกิดความขัดแย้งได้ และ

น าไปสู่ความรุนแรงในท้ายที่สุด

46