Page 4 - เอกสารการเรียนบทที่-2
P. 4
ความเป็นพลเมือง
ระบอบการปกครองที่ถือมติปวงชนเป็นใหญ่” (พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542)“
ประชาธิปไตย หมายถึง ความเป็นใหญ่ของปวงชน” (ปรีดี พนมยงค์, 2543: 26)“ประชาธิปไตย
หมายถึงการปกครองรัฐโดยประชาชน” (หยุด แสงอุทัย, 2505: 9)เป็นต้น อาจกล่าวได้ว่าความหมาย
ของค าว่า “ประชาธิปไตย” ในปัจจุบันยังไม่เป็นที่ยุติ
ไม่ว่าจะอย่างไรก็ตามหากพิจารณาความหมายของประชาธิปไตยที่มีผู้นิยามไว้
อย่างมากนั้น จะเห็นได้ว่าต่างก็มีลักษณะร่วมกันก็คือ เป็นระบอบการปกครองที่ประชาชนเป็น
ใหญ่ ประชาชนเป็นทั้งผู้ปกครองและผู้ใต้ปกครองในเวลาเดียวกัน ซึ่งจะแตกต่างและตรงกันข้าม
กับการปกครองในระบอบเผด็จการซึ่งอ านาจสูงสุดในการปกครองประเทศเป็นของบุคคลหรือ
คณะบุคคลใดบุคคลหนึ่ง
อันที่จริงแล้วค าว่าประชาธิปไตยเป็นค าที่แปลมาจากภาษาอังกฤษ ค าว่า
“Democracy” ซึ่งมีรากฐานของศัพท์มาจากภาษากรีกโบราณว่า “เดมอคเครเทีย” (demokratia)
มาจากรากศัพท์สองค าคือ “demos” แปลว่า ประชาชน และ “kratos” แปลว่า การปกครอง เมื่อ
รวมกันแล้วจึงแปลตรงตัวได้ว่าการปกครองโดยประชาชน ในระยะเริ่มแรกนั้นค าว่า “เดมอคเครเทีย”
(demokratia) ถูกกล่าวถึงในความหมายที่ไม่ค่อยจะสู้ดีนัก เป็นการเสียดสีในท านองว่าเป็น
การปกครองโดยฝูงชนเหมือนสัตว์ร้ายบ้าคลั่ง แม้แต่นักปรัชญาเรืองนามอย่างโสกราติส และเพลโตก็
ไม่ได้เห็นว่า การปกครองที่เรียกว่า “ประชาธิปไตย” เป็นการปกครองที่ดีที่สุด
ในปัจจุบันการปกครองในระบอบประชาธิปไตยเป็นที่ยอมรับกันว่าเป็นระบอบ
การปกครองที่เลวร้ายน้อยที่สุด หมายความว่า การปกครองในระบอบประชาธิปไตยนั้นยังคงมี
ข้อบกพร่องอยู่บ้างแต่ก็มิได้ร้ายแรงหรือรุนแรงเท่าการปกครองในระบอบอื่น ๆ ดังที่จะได้เห็น
ในหัวข้อต่อไปว่า การปกครองในระบอบประชาธิปไตยได้พัฒนาหลักเกณฑ์หลักการอันเป็น
องค์ประกอบพื้นฐานไปไกลกว่าการปกครองที่อาศัยเฉพาะคนจ านวนมากเท่านั้น หากแต่ยังต้อง
มีการอาศัยกฎเกณฑ์ทางกฎหมายมาเป็นเครื่องค ้ายันมิให้การปกครองอาศัยเฉพาะจ านวนคน
ส่วนมากเท่านั้นเป็นผู้ตัดสินใจโดยมิได้ค านึงถึงความถูกต้องและความยุติธรรม ดังนั้น ความหมาย
ของการปกครองในระบอบประชาธิปไตยในปัจจุบันอาจกล่าวได้ว่า “ประชาธิปไตย คือ ระบอบ
การปกครองที่อ านาจสูงสุดเป็นของประชาชน เป็นระบอบการปกครองโดยเหตุและผลภายใต้
กฎหมายที่เป็นธรรม”
วิษณุ เครืองาม ได้อธิบายลักษณะของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย
เอาไว้ว่า (วิษณุ เครืองาม, 2530: 247-249)
24
