Page 33 - โครงการแกว_Neat
P. 33
26
2.5.ทฤษฎีพัฒนาการของบุคลิกภาพตามแนวคิดของอิริคสันหรือทฤษฎีจิต-สังคม (Psychosocial
Theory of Personality)
อิริค เอช อิริคสัน (Erik H. Erikson) เป็นนักจิตวิทยาชาวอเมริกัน เขาเชื่อว่าพัฒนาการทางบุคลิกภาพ
ของคนมาจากวุฒิภาวะ และการเรียนรู้ในการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมเขาเน้นความสำคัญของความสัมพันธ์
และความต้องการทางสังคม (Psychosocial) ที่มีต่อพัฒนาการมากกว่าความสำคัญของพัฒนาการทางเพศ
(Psychosexual) เขากล่าวถึงวัยเด็กไว้ว่าเป็นวัยของการเรียนรู้ประสบการณ์รอบตัว มีการเรียนรู้โลกที่เขาอยู่ว่า
เป็นอย่างไร เป็นโลกที่มีความสุขหรือความทุกข์ใจ ถ้าเด็กมีขั้นพัฒนาการที่เต็มไปด้วยความสุขก็จะทำให้เกิด
ความคิดว่าโลกที่ตนอยู่น่ารื่นรมย์ หากเด็กเกิดความทุกข์ใจความรู้สึกของเด็กจะเป็นไปในทางตรงกันข้าม
ความรู้สึกของเด็กจะเป็นอย่างไรขึ้นอยู่กับการปฏิบัติของพ่อแม่ ถ้าเด็กมีความมั่นใจว่าพ่อแม่รักเขาความสัมพันธ์
ขั้นต้นจะเป็นจุดเริ่มในการพัฒนาความเชื่อมั่น และอารมณ์ของเด็กในวัยต่อไป
อิริคสัน แบ่งขั้นการพัฒนาการของมนุษย์ออกเป็น 8 ขั้น ดังนี้
ขั้นที่ 1 ความรู้สึกวางใจและไม่ไว้วางใจ (Sense of Trust VS. Sense of Mistrugt)
เป็นช่วงปีแรกของชีวิต ทารกเกิดความรู้สึกไวมากที่บริเวณปาก ถ้าได้ดูดนม อาหาร และความสัมผัสอันอบอุ่น
อ่อนโยน เด็กได้รับการตอบสนองอย่างดี มีความเมตตากรุณา เขาจะเกิดความไว้วางใจ เขาจะมองสิ่งแวดล้อมใน
แง่ดี ไว้วางใจผู้อื่น และจะติดตัวไปจนโต หรือในทางกลับกัน คือ เด็กเกิดขาดความรัก ทำให้เกิดความว้าเหวไม่
ไว้วางใจในสภาพแวดล้อม เด็กจะกลายเป็นคนมองโลกในแง่ร้าย ไม่ไว้วางใจใคร ทำอะไรก็เพื่อตนเอง เป็นคน
เห็นแก่ตัว
ขั้นที่ 2 ความรู้สึกอิสระกับความรู้สึกสงสัยและอับอาย (Sense of Autonomy VS.Sense of
Doubt and Shame) อายุขวบครึ่งถึง 3 ขวบ เป็นการพัฒนาการด้านความเป็นอิสระ เป็นตัวของตัวเองมาก
ขึ้น อยากทำอะไรด้วยตนเองในการเลี้ยงดู ถ้าพ่อแม่ให้ความอิสระผ่อนปรน ให้เขาช่วยตนเองบ้างในบางเรื่อง
เช่น การรับประทานอาหาร การแต่งตัว เขาได้ทำอะไรเองบ้าง เขาจะรู้สึกมั่นใจในตนเอง ภูมิใจ แต่ถ้าถูกบังคับ
ให้อยู่ในกรอบ กฎเกณฑ์ เคร่งระเบียบมากเกินไป ทำให้เกิดความสงสัยและไม่แน่ใจในความเป็นตัวของตัวเอง
มองดูตนเองว่าไม่มีความสามารถ ไร้คุณค่า เกิดความไม่มั่นใจในตนเอง
ขั้นที่ 3 ความคิดริเริ่มและความรู้สึกผิด (Sense of Innitiative Vs. Sense of Guilt)อายุ 3-5 ปี
อยู่ในช่วงอยากรู้อยากเห็น ช่างซัก ช่างถาม เด็กจะเกิดความคิดริเริ่มแสดงความสามารถใหม่ๆ ที่ตนเองต้องการ
ผู้ใหญ่ควรส่งเสริมความคิดริเริ่มของเด็ก จะช่วยพัฒนาสติปัญญาและความคิดของเด็กได้มากขึ้น แต่ในทาง
