Page 17 - สังคมสูงวัยกับความท้าทายของตลาดแรงงานไทย - ธนาคารแห่งประเทศไทย

2.1 การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรของไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ

ปัจจุบันประเทศไทยก าลังเปลี่ยนผ่านจาก Aging society เข้าสู่ Aged society ในอัตราที่เร็วกว่า
ประเทศก าลังพัฒนาอื่นๆ โดยกระบวนการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างดังกล่าวมักใช้เวลานานถึง 18 - 115 ปี

ขณะที่ประเทศไทยจะใช้เวลาเพียง 20 ปีเท่านั้น เนื่องจากสัดส่วนประชากรอายุมากกว่า 65 ปีของไทยก าลัง
เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจากร้อยละ 7 เป็นร้อยละ 13 ในปี 2020 (รูปที่ 2.1) และภายในปี 2035 ประเทศไทยจะ
17
เป็นประเทศก าลังพัฒนาประเทศแรกที่เข้าสู่ Hyper-aged society ทั้งนี้ ประเทศที่ได้เข้าสู่ Hyper-aged
society ส่วนมากเป็นประเทศพัฒนาแล้วและมีรายได้ต่อหัวประชากรสูงโดยเฉลี่ยสูงกว่า 12,500 ดอลลาร์ต่อคน

ต่อปี ขณะที่รายได้ต่อหัวประชากรของไทยในปัจจุบันอยู่ที่ 5,700 ดอลลาร์ต่อคนต่อปี ดังนั้น ผลกระทบของ
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรต่อการตัดสินใจท างานและความสามารถในการหารายได้ของประชากรไทย
จึงเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและอาจรุนแรงกว่าหลายประเทศ

รูปที่ 2.1 ประมาณการสัดส่วนประชากรไทยตามกลุ่มอายุ

ที่มา: UN World Population Prospects (2015)

2.2 ภาพรวมตลาดแรงงานไทยและความท้าทายจากโครงสร้างประชากร

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการตัดสินใจท างานหรืออุปทานแรงงานในภาพรวม (Labor supply) สามารถ

วิเคราะห์ได้ 2 ระดับ คือ (1) จ านวนผู้มีงานท า (Extensive margin) และ (2) จ านวนชั่วโมงการท างานเฉลี่ยและ
การออกไปท างานนอกระบบของผู้ที่มีงานท าอยู่แล้ว (Intensive margin) โดยอุปทานแรงงานของไทยมีแนวโน้ม
ลดลงอย่างต่อเนื่องทั้ง 2 ระดับ กล่าวคือ นอกจากการลดลงของจ านวนผู้ท างานแล้ว ผู้ที่ยังท างานอยู่ก็มีชั่วโมง
การท างานโดยเฉลี่ยลดลงด้วยเช่นกันและบางส่วนออกไปหางานนอกระบบเพิ่มขึ้นอีกด้วย

17 Chittinandana et al. (2017) Aging Population: Global Perspectives
17