Page 18 - สังคมสูงวัยกับความท้าทายของตลาดแรงงานไทย - ธนาคารแห่งประเทศไทย

Extensive margin of labor supply

อัตราการจ้างงานในประเทศไทยมีแนวโน้มลดลงต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2013 โดยหดตัวเฉลี่ยประมาณ
18
19
ร้อยละ 0.04 ต่อปี โดยกลุ่มแรงงานที่ลดลงส่วนใหญ่เป็นกลุ่มวัยแรงงาน (รูปที่ 2.2) ซึ่งมีจ านวนประมาณ
30.7 ล้านคนและเป็นส่วนใหญ่ของจ านวนแรงงานทั้งหมด ทั้งนี้ ในอีก 10 ปีข้างหน้า วัยแรงงานดังกล่าวกลุ่มจะ
ทยอยเปลี่ยนผ่านเป็นผู้สูงอายุ อันเป็นสาเหตุให้สัดส่วนระหว่างจ านวนประชากรผู้พึ่งพิงต่อประชากร
(Dependency ratio) ที่สามารถหารายได้ได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

รูปที่ 2.2 อัตราผู้มีงานท าและจ านวนผู้มีงานท าอายุระหว่าง 25-55 ปี

หมายเหตุ: ค านวณจากสัดส่วนจ านวนผู้มีงานท าต่อประชากรทั้งหมด
ที่มา: แบบส ารวจภาวะการท างานของประชากร (Labor Force Survey: LFS) ค านวณโดยธนาคารแห่งประเทศไทย

จ านวนแรงงานไทยที่ลดลงส่วนหนึ่งมาจากการเกษียณอายุและออกจากก าลังแรงงานก่อนวัย
20
เกษียณ โดยแรงงานไทยประมาณปีละ 3 แสนคนจะเริ่มออกจากตลาดแรงงานตั้งแต่อายุ 45 ปี ซึ่งนับว่า
ค่อนข้างเร็วเมื่อเทียบประเทศญี่ปุ่นซึ่งเริ่มออกจากตลาดแรงงานเมื่ออายุ 55-59 ปีในญี่ปุ่น และประเทศเกาหลี
21
ใต้ซึ่งเริ่มออกจากตลาดแรงงานเมื่ออายุ 50-54 ปี ทั้งนี้ แรงงานผู้หญิงของไทยเป็นกลุ่มใหญ่ที่ออกจาก
ตลาดแรงงานค่อนข้างเร็ว โดยเริ่มหยุดท างานหารายได้ตั้งแต่อายุ 45 ปี โดยเฉพาะแรงงานผู้หญิงของไทยที่มี
ทักษะไม่สูงนักหรือกลุ่มที่จบการศึกษาน้อยกว่าระดับมัธยมศึกษาตอนต้นจ านวนถึง 5.8 ล้านคน คิดเป็น

ร้อยละ 81 ของจ านวนผู้หญิงที่ออกจากตลาดแรงงานทั้งหมด โดยสาเหตุหลักของการออกจากตลาดแรงงาน
ของประชากรกลุ่มดังกล่าว คือ การดูแลสมาชิกคนอื่นในครอบครัว ซึ่งอาจเป็นทั้งเด็ก คนป่วย หรือผู้สูงอายุ
ขณะที่แรงงานผู้ชายของไทยจะอยู่ในตลาดแรงงานนานกว่า โดยยังคงท างานจนถึงช่วงอายุ 55-59 ปี ในทุก
ระดับการศึกษา

18 ที่มา : แบบส ารวจภาวะการมีงานท าของประชากรปี 2013 - 2016, ค านวณโดยธนาคารแห่งประเทศไทย
19 วัยแรงงาน (Prime-age group) หมายถึง ประชากรอายุระหว่าง 25 - 55 ปี โดยประชากรที่อยู่ในช่วงอายุดังกล่าวเกือบทั้งหมดไม่ได้ออกจาก
ตลาดแรงงานเพื่อศึกษาต่อหรือการเกษียณอายุ
20 ปภัสสร แสวงสุขสันต์ และจารีย์ ปิ่นทอง (2017), สังคมไทย วัยชรา กับนโยบายการจ้างงาน
21 Yuko Kinoshita and Fang Guo (2015) “What can boost female labor force participation in Asia?”
18