Page 22 - สังคมสูงวัยกับความท้าทายของตลาดแรงงานไทย - ธนาคารแห่งประเทศไทย
P. 22
สูงอายุตัดสินใจท างานนอกระบบเป็นผลจากระดับการศึกษาที่ไม่เพียงพอหรือไม่เอื้อต่อการท างานในระบบ โดย
หากแรงงานจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษา (Secondary Education) หรือระดับมัธยมศึกษาขึ้นไป (Tertiary
Education) ท าให้โอกาสที่จะท างานในระบบสูงกว่ากลุ่มแรงงานที่จบการศึกษาต่ ากว่าถึงร้อยละ 0.6 และ 1.8
ตามล าดับ
ในปี 2017 ประเทศไทยมีจ านวนผู้ท างานนอกระบบ 24 ล้านคนและคิดเป็นร้อยละ 61 ของผู้มีงานท า
ทั้งหมด ซึ่งส่วนใหญ่จะไม่อยู่ในระบบสวัสดิการหรือ Social safety net อันเป็นประเด็นทางนโยบายส าคัญที่มี
ผลต่อความมั่นคงทางรายได้ของแรงงานกลุ่มดังกล่าว นอกจากนี้ เกินกว่าครึ่งของผู้ท างานนอกระบบส าเร็จ
การศึกษาเพียงระดับประถมศึกษาหรือต่ ากว่า ขณะที่ส่วนใหญ่ของผู้ท างานในระบบ อาทิ กลุ่มพนักงานรายได้
ประจ าหรือลูกจ้างในธุรกิจร้านค้าขนาดกลางขึ้นไป มักเป็นผู้ส าเร็จการศึกษาระดับสูงกว่า ทั้งยังได้รับรายได้โดย
เฉลี่ยและมีความมั่นคงทางรายได้สูงกว่าผู้ที่ท างานนอกระบบ
รูปที่ 2.6 สัดส่วนผู้มีงานท าในและนอกระบบ แยกตามอายุและระดับการศึกษา
หมายเหตุ: ค านวณจากค่าเฉลี่ยระหว่างปี 2005 - 2012
ที่มา: ส านักงานสถิติแห่งชาติ ค านวณโดยธนาคารแห่งประเทศไทย
2) โครงสร้างครอบครัว
ลักษณะโครงสร้างและขนาดครัวเรือนในแต่ละประเทศ สะท้อนถึงบทบาทและความรับผิดชอบของ
สมาชิกครอบครัวด้านการดูแลสมาชิกคนอื่นในบ้านที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะการดูแลผู้สูงอายุหรือเด็ก ส าหรับ
ประเทศไทยมีสัดส่วนครัวเรือนแบบขยายค่อนข้างใหญ่ สะท้อนจากสัดส่วนของครัวเรือน 3 รุ่นที่ประกอบด้วย
ประชากรรุ่นบิดามารดา วัยแรงงาน และลูกหลานที่คิดเป็นร้อยละ 33 ของจ านวนครัวเรือนทั้งหมด ในปี 2012
การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุจึงส่งผลกระทบต่อการตัดสินใจท างานของประชากรวัยแรงงานไทยอย่างมีนัยส าคัญและ
แตกต่างบริบทในต่างประเทศ
22
