Page 12 - ภาวะผู้นำทางการเมือง ทักษิณ E-BOOK
P. 12
บทที่ 2
แนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับภาวะผู้น าทางการเมือง
การศึกษาเรื่อง “ภาวะผู้น าทางการเมือง : กรณีศึกษา พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร” จ าเป็นอย่างยิ่งที่จะ
ศึกษาถึงแนวคิดทฤษฎีต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับภาวะผู้น าเสียก่อน เพราะทฤษฎี (Theory) คือ กลุ่มความสัมพันธ์
ของแนวคิด ค านิยาม และองค์ประกอบต่างๆ ที่ใช้อธิบายลักษณะของปรากฏการณ์หนึ่ง ฉะนั้นหากเราจะ
เข้าถึงการกระท าหรือพฤติกรรมต่างๆ ของ พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร ได้ก็ต้องอาศัยแนวคิดทฤษฎีนั้นเป็นตัว
อธิบาย โดยก่อนอื่นต้องท าความเข้าใจกับค าว่า “ผู้น า” และ “ภาวะผู้น า” ว่ามีความเหมือนหรือแตกต่างกัน
อย่างไรเสียก่อน
บางครั้ง “ผู้น า” กับ “หัวหน้า” อาจไม่ใช่คนๆ เดียวกัน ยกตัวอย่างในกรณีของรถเมล์ เราจะถือว่า
คนขับรถเมล์เป็นผู้น า เจ้าของรถเมล์เป็นหัวหน้าและผู้โดยสารเป็นผู้ตาม เคยมีผู้กล่าวว่า “คนบางคนเป็น
หัวหน้า แต่ไม่ได้เป็นผู้น า ส่วนบางคนเป็น ผู้น า แต่ไม่ได้เป็นหัวหน้า และคนบางคน เป็นได้ทั้งหัวหน้า และเป็น
ทั้งผู้น า” หรือ “ฝูงคนต้องน า ฝูงสัตว์ต้องต้อน” และ “หัวไม่ส่าย หางไม่กระดิก” ค ากล่าวเหล่านี้ล้วนสื่อความ
ถึงความหมายของค าว่า “ผู้น า” หรือ “หัวหน้า” ทั้งสิ้น จากการศึกษาค้นคว้ามีนักวิชาการได้อธิบายเรื่องของ
ผู้น า (Leaders) และภาวะผู้น า (Leadership) ไว้ดังนี้
แนวคิดเกี่ยวกับผู้น า (Leaders)
ประเวศ วะสี (2542 : 43) กล่าวว่า ผู้ค า คือ ผู้ที่สามารถก่อให้สังคมมีจุดมุ่งหมายร่วมกันและ
รวมพลังกันปฏิบัติให้ประสบความส าเร็จตามจุดมุ่งหมาย
พระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต) (2540 : 23) กล่าวว่า ผู้น า คือ ผู้กระท าให้ภารกิจขององค์กร
บรรลุจุดมุ่งหมายได้โดยอาศัยความร่วมมือร่วมใจของสมาชิกในองค์กร ดังนั้นทุกองค์กรจ าต้องมีผู้น าที่สามารถ
จูงใจให้ผู้ร่วมงานท างานอย่างเต็มความสามารถ
สงวน นิตยารัมภ์พงศ์และสุทธิลักษณ์ สมิตะสิริ (2542 : 18-19) กล่าวว่า ผู้น านั้น สามารถให้
ความหมายได้ 2 ประการ คือ
1. ผู้น าคือผู้มีอิทธิพล สามารถท าให้คนเดินตามหรือท าตามในสิ่งที่ผู้น าพยายามจะน าให้ท า หาก
ขาดซึ่งอิทธิพลที่สามารถท าให้คนเดินตามได้แล้ว ภาวะผู้น าก็ไร้ความหมาย การเดินตามนั้นมิได้หมายความว่า
ท ากันขณะผู้น าคนนั้นยังมีอ านาจอยู่ ซึ่งสามารถท าให้ผู้น าเกรงกลัว จึงยอมท าตามในสิ่งที่ผู้น าสั่งให้ท า หากแต่
