Page 292 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﺳﺨﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻄﻴﻒ را ﻧﻘﻞ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻳﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻧﻘﺪ ﺳﺨﻦ اﺑﻮاﻟﻔﺮج ﺑﻦ اﻟﻌﺒﺮي ﺑﭙﺮدازﻳﻢ‪.‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻔﺮج ﻳﻚ ﻃﺒﻴﺐ ﻳﻬﻮدي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 623‬ﻫﺠﺮي در ﻣﻠﻄﻴﻪ)آﺳﻴﺎي ﺻﻐﻴﺮ( ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﭘﺪرش‬
‫دﻳﻦ ﻳﻬﻮد را ﺗﺮك ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ ﮔﺮاﺋﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻔﺮج ﻧﻴﺰ آﻏﺎز ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﺻﻮل ﻧﺼﺮاﻧﻴﺖ ﮔﺬراﻧﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺮﻳﺎﻧﻲ و ﻋﺮﺑﻲ آﺷﻨﺎﺋﻲ ﻛﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺒﺴﻮط ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن ﺳﺮﻳﺎﻧﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﺎﺧﺬ آن ﻛﺘﺐ ﺳﺮﻳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در آن ﻛﺘﺎب ذﻛﺮي از ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ در اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺧﻼﺻﻪاي از آن ﺑﻪ ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم"ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻟﺪول"ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي آن ﻧﺎﺗﻤﺎم و ﻧﺎﻗﺺ اﺳﺖ و ﻋﺠﺐ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻟﺪول ﺧﻼﺻﻪ آن‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﺮﻳﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺻﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﺮﻳﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﻬﺎ‬

‫داﺳﺘﺎن ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻟﺪول را ﻣﺮدي ﺑﻪ ﻧﺎم"دﻛﺘﺮ ﭘﻮﻛﻮك"ﻛﻪ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻛﺎﻟﺞ اﻛﺴﻔﻮرد ﺑﻮده و از اﺷﺨﺎﺻﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ در ﻧﺸﺮ اﻛﺎذﻳﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ دﺳﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻃﺒﻊ و ﻧﺸﺮ ﻛﺮده و ﺑﻪ زﺑﺎن ﻻﺗﻴﻦ ﻫﻢ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﻤﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﻮﻗﺖ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب و اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ در اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ در اروﭘﺎ رواج‬
‫ﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ در ﻗﺮون اﺧﻴﺮه وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ اروﭘﺎﻳﻲ اﻣﺜﺎل ﮔﻴﺒﻮن و ﻛﺮﻳﻞ و ﮔﻮﺳﺘﺎوﻟﻮﺑﻮن و دﻳﮕﺮان اﻳﻦ‬

‫ﺷﺎﻳﻌﻪ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻛﺘﺎﺑﺴﻮزي در ﻛﺘﺎب ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻟﺪول ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫"در آﻧﺰﻣﺎن‪ ،‬ﻳﺤﻴﻲ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﺎ ﺑﻪ"ﻏﺮﻣﺎﻃﻴﻘﻮس"ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺤﻮي ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ در ﻣﻴﺎن ﻋﺮب‬
‫ﻣﻘﺎم ﺷﻬﺮت را ﺣﺎﺋﺰ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺸﺎراﻟﻴﻪ ﺳﺎﻛﻦ اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻣﺬﻫﺒﺎ ﻧﺼﺮاﻧﻲ و ﺟﺰء ﻓﺮﻗﻪ ﻳﻌﻘﻮﺑﻲ ﺑﻮد‬
‫و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻋﻘﻴﺪه ﺳﺎوري)؟( را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬او در آﺧﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﻨﺼﺮ را ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻪ و ﺗﻤﺎم ﻋﻠﻤﺎي‬
‫ﻧﺼﺎراي ﻣﺼﺮ ﻧﺰد او ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻛﻔﺮ و زﻧﺪﻗﻪ ﺑﻴﺮون آﻳﺪ وﻟﻲ او ﻗﺒﻮل ﻧﻨﻤﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺎء ﻣﺎﻳﻮس ﺷﺪﻧﺪ وي را از ﻣﻨﺎﺻﺒﻲ ﻛﻪ دارا ﺑﻮد اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬و او ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺎﻗﻲ و‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫)‪ (1‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از رﺳﺎﻟﻪ"ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﺳﻜﻨﺪرﻳﻪ"ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺷﺒﻠﻲ ﻧﻌﻤﺎن ﺻﻔﺤﺎت ‪ 14‬و ‪ 15‬و ‪ 38‬اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪291‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬