Page 482 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 482
اﺷﻌﺎر ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ او درﺑﺎره آﻧﻬﺎ اﻇﻬﺎر ﺗﺤﻴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ .و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺤﻘﻘﺎن
اروﭘﺎﺋﻲ و اﻳﺮاﻧﻲ اﻧﺘﺴﺎب اﻳﻦ اﺷﻌﺎر را ﺑﻪ ﺧﻴﺎم ﻧﻔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﺮاﺋﻦ ﺗﺎرﻳﺨﻲ
ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﺑﻮدهاﻧﺪ .ﻳﻜﻲ ﺷﺎﻋﺮ و دﻳﮕﺮي ﺣﻜﻴﻢ و ﻓﻴﻠﺴﻮف .ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻴﺎم ﺑﻮده
اﺳﺖ و ﺣﻜﻴﻢ و رﻳﺎﺿﻴﺪان ﺑﻨﺎم ﺧﻴﺎﻣﻲ و ﺑﻌﻘﻴﺪه ﺑﻌﻀﻲ) (1ﺷﺎﻋﺮ ﻋﻠﻲ ﺧﻴﺎم ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺣﻜﻴﻢ و
رﻳﺎﺿﻴﺪان ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎﻣﻲ.
اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺪﻋﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ)ﺧﻴﺎﻣﻲ( ﺗﻠﻔﻆ ﻋﺮﺑﻲ ﺧﻴﺎم اﺳﺖ) (2ﻣﺮدود اﺳﺖ ،زﻳﺮا او ﺧﻮد در ﻣﻘﺪﻣﻪ
رﺳﺎﻟﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﻪ در)وﺟﻮد( ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ،ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ):ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻮﻳﺪ اﺑﻮاﻟﻔﺘﺢ ﻋﻤﺮ اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﻟﺨﻴﺎﻣﻲ().(3
ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻧﺪازه را ﺑﺘﻮان ﻣﺴﻠﻢ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ وي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻛﺜﺮ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان در ﻋﻴﻦ ﻛﻤﺎل اﻳﻤﺎن و
اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ ﻛﺘﺐ او ﻇﺎﻫﺮ وﻻﺋﺢ اﺳﺖ ﺣﺘﻲ ﻧﻮروز ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ او ﺑﺎ ﻣﺘﻌﺒﺪان
ﻗﺸﺮي ﺳﺮﺑﺴﺮ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺮاي او زﺣﻤﺖ و دردﺳﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ.
ﺑﻴﻬﻘﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ:
اوﺗﺎﻟﻲ ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺑﻮد اﻣﺎ در ﺧﻠﻖ ﺿﻴﻘﻲ داﺷﺖ و در ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺼﻨﻴﻒ ﺿﻨﺘﻲ ...روزي ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﺷﻬﺎب
اﻻﺳﻼم ،اﻟﻮزﻳﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺮزاق ﺑﻦ اﻟﻔﻘﻴﻪ درآﻣﺪ واﻣﺎم اﻟﻘﺮاء اﺑﻮاﻟﺤﺴﻴﻦ اﻟﻐﺰاﻟﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد ،در اﺧﺘﻼف ﻗﺮاء
درﺑﺎره آﻳﺘﻲ ﺑﺤﺚ رﻓﺖ ﭼﻮن اﻣﺎم)ﺧﻴﺎم( ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ ﺷﻬﺎباﻻﺳﻼم ﮔﻔﺖ ﻋﻠﻲ اﻟﺨﺒﻴﺮ ﺳﻘﻄﻨﺎ ...او وﺟﻮه
اﺧﺘﻼف ﻗﺮاء ﺑﻴﺎن ﻛﺮد و ﻫﺮ وﺟﻬﻲ)را( ﻋﻠﺘﻲ ﺑﮕﻔﺖ ،ﭘﺲ اﻣﺎم اﺑﻮاﻟﻔﺨﺮ ﮔﻔﺖ ﻛﺜﺮاﷲ ﻣﺜﻠﻚ ﻓﻲ اﻟﻌﻠﻤﺎء().(4
ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﺪش ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ،ﺗﺎرﻳﺦ وﻓﺎﺗﺶ را 517و 526ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ .ﻗﺪر ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻃﻮﻳﻞ
ﻛﺮده)در ﺣﺪود ﻧﻮد ﺳﺎل() (5اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺤﻀﺮ درس ﺑﻮﻋﻠﻲ را درك ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ ،ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ .اﮔﺮ او
ﺑﻮﻋﻠﻲ را)ﻣﻌﻠﻢ( ﺧﻮد ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ از آن
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﺤﻘﻘﺎﻧﻪ آﻗﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ در ﻣﺠﻠﻪ ﮔﻮﻫﺮ ﺳﺎل اول ﺷﻤﺎره6 .
) (2ﻋﻠﻲ اﺻﻐﺮ ﺣﻠﺒﻲ ،ﻓﻼﺳﻔﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺻﻔﺤﻪ408 .
) (3ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ رﺳﺎﺋﻞ ﺧﻴﺎم ،ﭼﺎپ ﺷﻮروي.
) (4ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﺘﻤﻪ ﺻﻮان اﻟﺤﻜﻤﺔ ﺻﻔﺤﻪ 72 -71
) (5ﻣﻘﺎﻻت و ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ دﻓﺘﺮ ﭘﻨﺠﻢ و ﺷﺸﻢ ﺻﻔﺤﻪ242 .
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ﻬﺮ 481
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
