Page 481 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 481
رﻳﺎﺿﻴﺎت ﻛﻪ ارزش ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺎﺷﺪﻧﻲ در اﻳﻦ ﻓﻨﻮن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ .اﺷﻌﺎر ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ ﺧﻴﺎم ﻛﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻗﺮﻳﺐ
ﺑﻪ اﺗﻔﺎق آﻧﻬﺎ از ﺧﻮد او ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ او ﭼﻬﺮهاي داده ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﭼﻬﺮه واﻗﻌﻲ او ،ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻬﺮه ﻳﻚ اﻧﺴﺎن
ﺷﻜﺎك ﭘﻮﭼﻴﮕﺮاي دم ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺎر ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺌﻮل .ﺷﺎﻋﺮي اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻨﺎم ﻓﻴﺘﺰ ﺟﺮاﻟﺪ ﻛﻪ رﺑﺎﻋﻴﺎت او را)و
ﺑﻨﺎﺑﺮ ﮔﻔﺘﻪ آﻗﺎي ﺗﻘﻲزاده ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺗﺤﺮﻳﻒ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ( ﺑﻪ زﺑﺎﻧﻲ ﻓﺼﻴﺢ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺮده ،ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ
ﻛﺲ دﻳﮕﺮ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﻦ ﺷﻬﺮت ﻛﺎذب ﺷﺪه اﺳﺖ.
از ﺧﻴﺎم ﺑﺮﺧﻲ رﺳﺎﻻت ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻛﻪ ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮ او را روﺷﻦ ﻣﻲﺳﺎزد ﻳﻜﻲ رﺳﺎﻟﻪاي اﺳﺖ ﺑﻨﺎم
)ﻛﻮن و ﺗﻜﻠﻴﻒ( ﻛﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺆال اﺑﻮﻧﺼﺮ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻴﻢ ﻧﺴﻮي ،ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻮاﺣﻲ ﻓﺎرس اﺳﺖ .وي از
ﺧﻴﺎم درﺑﺎره ﺣﻜﻤﺖ ﺧﻠﻘﺖ و ﻏﺮض آﻓﺮﻳﻨﺶ و ﻫﻢ درﺑﺎره ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﺒﺎدات ﺳﺆال ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺿﻤﻨﺎ اﺑﻴﺎﺗﻲ
در ﻣﺪح ﺧﻴﺎم ﺳﺮوده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺖ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ:
ﻓﺎﻗﺮي اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻲ اﻟﻌﻼﻣﺔ اﻟﺨﻴﻢ ان ﻛﻨﺖ ﺗﺮﻋﻴﻦ ﻳﺎرﻳﺢ اﻟﺼﺒﺎذ ﻣﻤﻲ
ﺧﻀﻮع ﻣﻦ ﻳﺠﺘﺪي ﺟﺪوي ﻣﻦ اﻟﺤﻜﻢ ﺑﻮﺳﻲ ﻟﺪﻳﻪ ﺗﺮاب اﻻرض ﺧﺎﺿﻌﺔ
ﻣﺎءاﻟﺤﻴﻮه رﻓﺎت اﻻﻋﻈﻢ اﻟﺮﻣﻢ ﻓﻬﻮ اﻟﺤﻜﻴﻢ اﻟﺬي ﺗﺴﻘﻲ ﺳﺤﺎﺋﺒﻪ
ﺗﻐﻨﻲ ﺑﺮاﻫﻴﻨﻪ ﻋﻦ ان ﻳﻘﺎل ﻟﻢ؟ ﻋﻦ ﺣﻜﻤﺔ اﻟﻜﻮن واﻟﺘﻜﻠﻴﻒ ﻳﺄت ﺑﻤﺎ
ﺧﻴﺎم ،ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ ،ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺳﺘﺎدش ﺑﻮﻋﻠﻲ)ﻳﺎ اﺳﺘﺎد اﺳﺘﺎدش( ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ،ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺮ ﻣﺒﺎﻧﻲ
ﺑﻮﻋﻠﻲ در اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ وارد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺎم ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه وارد ﺑﻮده اﺳﺖ .ﺧﻴﺎم در آن رﺳﺎﻟﻪ از ﺑﻮﻋﻠﻲ
ﺑﻌﻨﻮان)ﻣﻌﻠﻢ( ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻮرد ﺳﺆال ﻛﻪ ﺿﻤﻨﺎ ﺳﺮ)ﺗﻀﺎد در ﻋﺎﻟﻢ( و ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺷﺮور ﻫﻢ ﻣﻄﺮح
ﺷﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ ﺟﺰﻣﻲ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ :ﻣﻦ و آﻣﻮزﮔﺎرم ﺑﻮﻋﻠﻲ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﺮده
و ﻛﺎﻣﻼ اﻗﻨﺎع ﺷﺪهاﻳﻢ ،ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﻳﮕﺮان آﻧﺮا ﺣﻤﻞ ﺑﺮ ﺿﻌﻒ ﻧﻔﺲ ﻣﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ،اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﻣﺎ ﻛﺎﻣﻼ
ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ.
اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ را ﺑﺎ ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻟﻪ دﻳﮕﺮ در اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي ﭼﺎپ ﻛﺮده و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدها ﻧﺪ و ﻗﺒﻼ ﻫﻢ در
ﻣﺼﺮ در ﺿﻤﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﺎﻣﻊاﻟﺒﺪاﻳﻊ ﭼﺎپ ﺷﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ ،ﻧﺎﺷﺮ روﺳﻲ ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﺮان
ﻣﺼﺮي اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮده ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ رﺳﺎﻟﻪ)ﺗﻀﺎد( رﺳﺎﻟﻪ ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻤﻢ رﺳﺎﻟﻪ ﻛﻮن و
ﺗﻜﻠﻴﻒ و ﺟﺰﺋﻲ از آن اﺳﺖ.
اﺗﻔﺎﻗﺎ آﻧﭽﻪ ﺧﻴﺎم در اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ اﻇﻬﺎر ﻛﺮده اﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 480
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
