Page 483 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 483
ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﻣﻜﺘﺐ ﺑﻮﻋﻠﻲ اﺳﺖ ،ﻧﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﺷﺨﺺ او .و ﻋﻠﻲاﻟﻈﺎﻫﺮ ﻧﺰد ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺗﺤﺼﻴﻞ
ﻛﺮده اﺳﺖ.
- 4اﺑﻮﺣﺎﻣﺪ ،ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ اﺣﻤﺪ ﻏﺰاﻟﻲ ﻃﻮﺳﻲ .اﮔﺮ ﭼﻪ او را در ردﻳﻒ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ
ﻣﺼﻄﻠﺢ ﺷﻤﺮدن ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ ،او ﺧﻮد را ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻧﻤﻲﺷﻤﺎرد ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻓﻼﺳﻔﻪ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ
اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ اﺳﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﻧﺰد اﺳﺘﺎد ﻧﺨﻮاﻧﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻤﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺳﭙﺲ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺎﺻﺪ
اﻟﻔﻼﺳﻔﻪ را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﻌﺪ ﺗﻬﺎﻓﺖ اﻟﻔﻼﺳﻔﻪ را ﻛﻪ از ﻛﺘﺐ ﻣﻬﻢ دوره اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ.
ﺿﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم زﻳﺎد ﺑﻮدهاﻧﺪ ،اﻣﺎ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﻘﺪرت ﻏﺰاﻟﻲ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ،اﮔﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻤﻲ
اﻓﺮادي ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻬﺮوردي و ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻇﻬﻮر ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻏﺰاﻟﻲ ﺑﺴﺎط ﻓﻠﺴﻔﻪ را ﺑﺮﭼﻴﺪه ﺑﻮد).(1
در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﻨﻔﻲ ﻏﺰاﻟﻲ و ﺑﻨﺪرت ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﺜﺒﺖ او ﻧﻘﺸﻲ در ﺗﺤﻮل ﻓﻠﺴﻔﻪ داﺷﺘﻪ
اﺳﺖ ،ﻣﺎ او را در ردﻳﻒ ﻓﻼﺳﻔﻪ آوردﻳﻢ.
ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻏﺰاﻟﻲ اﺣﻴﺎء ﻋﻠﻮم اﻟﺪﻳﻦ اﺳﺖ ،ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺘﺎﺑﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ اﻧﺪازه اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺛﺮ
ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻏﺰاﻟﻲ ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﻣﻌﺮوف و ﺟﺎﻟﺒﻲ دارد او در ﺳﺎل 450ﻣﺘﻮﻟﺪ و در 505در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ .در اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ
از ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻲ و اﺑﻮﺣﺎﺗﻢ ﻣﻈﻔﺮ اﺳﻔﺮازي و ﻣﻴﻤﻮن ﺑﻦ ﻧﺠﻴﺐ واﺳﻄﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎم ﺑﺮد ،وﻟﻲ اوﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ
ﻣﺘﻜﻠﻢ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮف و دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻳﺎﺿﻴﺪاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮف.
ﻃﺒﻘﻪ ﻧﻬﻢ
- 1ﺷﺮف اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﻳﻼﻗﻲ ،ﺷﺎﮔﺮد اﺑﻮاﻟﻌﺒﺎس ﻟﻮﻛﺮي و ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم ﺑﻮده اﺳﺖ ،ﻫﻢ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﻮده و ﻫﻢ
ﭘﺰﺷﻚ ،ﮔﻮﻳﻨﺪ در ﺟﻨﮓ ﻗﻄﻮان در ﺳﺎل 536ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ) (2ﺑﻌﻀﻲ
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﺑﺮاي اﻃﻼع از ﺗﺎرﻳﺦ و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻏﺰاﻟﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻏﺰاﻟﻲ ﻧﺎﻣﻪ آﻗﺎي ﺟﻼل ﻫﻤﺎﺋﻲ و ﻛﺘﺎب ﻓﺮار
از ﻣﺪرﺳﻪ آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ زرﻳﻦ ﻛﻮب اﺳﺘﺎدان داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان
) (2ﺟﺰوه آﻗﺎي اﺣﻤﺪي ،ﻧﻘﻞ از ﻣﺘﻦ ﻋﺮﺑﻲ ﺻﻮان اﻟﺤﻜﻤﺔ .ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺎرﺳﻲ اﻳﻦ ﻣﺘﻦ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻣﻦ اﺳﺖ ﻓﺎﻗﺪ
اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺖ ،وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎ را ﺣﺬف ﻛﺮده ،در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻠﺨﻴﺺ اﺳﺖ
ﻧﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺎﻣﻞ.
او را ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻬﻤﻨﻴﺎر داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﻮت آن دو ،ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ.
وي اﺳﺘﺎد ﻗﺎﺿﻲ زﻳﻦاﻟﺪﻳﻦ ﻋﻤﺮﺑﻦ ﺳﻬﻼن ﺳﺎوﺟﻲ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺘﺎب اﻟﺒﺼﺎﺋﺮ اﻟﻨﺼﻴﺮﻳﺔ اﺳﺖ .اﻳﻼﻗﻲ در ﺳﺎل
536درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ﻬﺮ 482
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
