Page 490 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 490
ﺑﻌﻀﻲ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ داﺋﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﻲ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه و ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﺘﺒﻌﺪ اﺳﺖ.
در ﻛﺘﺎب داﺋﺮهاﻟﻤﻌﺎرف ﻓﺎرﺳﻲ از اﻧﺘﺸﺎرات ﻓﺮاﻧﻜﻠﻴﻦ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ :ﺑﺎﺑﺎ اﻓﻀﻞ ،ﺷﻬﺮتاﻓﻀﻞ اﻟﺪﻳﻦ ،ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ
ﺣﺴﻴﻦ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ،ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف اﻳﺮاﻧﻲ ،ﺑﻪ ﻗﻮﻟﻲ در ﺣﺪود 582ﻳﺎ 592در ﻗﺮﻳﻪ ﻣﺮق ﻛﺎﺷﺎن ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه و
ﭘﺲ از 654ﻳﺎ 664و ﺑﻪ ﻗﻮﻟﻲ در اواﻳﻞ ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ وﻓﺎت ﻳﺎﻓﺖ ...از اﺻﺤﺎب ﻧﺰدﻳﻚ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ
ﻃﻮﺳﻲ ﺑﻮد (.ﻟﻐﺖ ﻧﺎﻣﻪ دﻫﺨﺪا و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻏﺰاﻟﻲ ﻧﺎﻣﻪ) (1وﻓﺎت او را در 707داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ .ﺑﻌﻀﻲ وﻓﺎت او را
در 666و ﺑﻌﻀﻲ در 667داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ.
ﻣﺤﻤﻮد ﺧﻀﻴﺮي درﻣﻘﺎﻟﻪاي ﻛﻪ درﻛﺘﺎب دﻋﻮهاﻟﺘﻘﺮﻳﺐ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان"اﻓﻀﻞاﻟﺪﻳﻦ اﻟﻜﺎﺷﺎﻧﻲ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﻐﻤﻮر"
ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ از ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄﻲ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻨﺎم ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻓﻲ ذﻛﺮ اﻟﺤﻜﺎء اﻟﻴﻮﻧﺎﻧﻴﻴﻦ و اﻟﻤﻠﻴﻴﻦ"ﻛﻪ درﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ
اﺳﻜﻮرﻳﺎل اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ اﺳﺖ ﻧﻘﻞ ﻛﺮده ﻛﻪ وﻓﺎت ﺑﺎﺑﺎ اﻓﻀﻞ در ﺳﺎل 610ﺑﻮده اﺳﺖ).(2
در ﻛﺘﺎب ﻓﻼﺳﻔﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻣﺮﺣﻮم ﻧﻔﻴﺴﻲ و ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻀﻴﺮي و ﺧﺼﻮﺻﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ آﻧﭽﻪ
ﺧﻮاﺟﻪ در ﺷﺮح اﺷﺎرات در ﺑﺎب ﻗﻴﺎس ﺧﻠﻒ از ﺑﺎﺑﺎ اﻓﻀﻞ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪ)رﺣﻤﻪ اﷲ( ﺑﺮ او درود
ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ اﺳﺘﺪﻻل ﻛﺮده ﻛﻪ ﭼﻮن ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺮح اﺷﺎرات ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي 624 644ﺑﻮده اﺳﺖ) (3و ﺑﺎﺑﺎ
در آﻧﻮﻗﺖ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ،و آراء او در آﻧﻮﻗﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﭘﺲ ﺳﺎل وﻓﺎت ﺑﺎﺑﺎ از 667ﻫﻢ
ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ.
در ﻛﺘﺎب ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ و ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ ،ﻧﮕﺎرش ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺪرﺳﻲ زﻧﺠﺎﻧﻲ از ﺧﻮد
ﺧﻮاﺟﻪ در ﻛﺘﺎب ﺳﻴﺮو ﺳﻠﻮك ﻧﻘﻞ ﻛﺮده ﻛﻪ:
)ﭘﺪر ﺑﻨﺪه ،ﺑﻨﺪه ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ را ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻓﻨﻮن ﻋﻠﻢ و اﺳﺘﻤﺎع ﺳﺨﻦ ارﺑﺎب ﻣﺬاﻫﺐ و ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻛﺮدي،
ﺗﺎ اﺗﻔﺎق را ﺷﺨﺼﻲ از ﺷﺎﮔﺮدان اﻓﻀﻞ اﻟﺪﻳﻦ ﻛﺎﺷﻲ رﺣﻤﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻛﻪ او را ﻛﻤﺎلاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺎﺳﺐ
ﮔﻔﺘﻨﺪي و در اﻧﻮاع ﺣﻜﻤﺖ ﺧﺼﻮﺻﺎ ﻓﻦ رﻳﺎﺿﻲ ﺗﻘﺪﻣﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﺑﺎ ﭘﺪر ﺑﻨﺪه ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ
دوﺳﺘﻲ و ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ داﺷﺖ ﺑﺪان دﻳﺎر اﻓﺘﺎد .ﭘﺪر،
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﻏﺰاﻟﻲ ﻧﺎﻣﻪ ،ﭼﺎپ دوم ﺻﻔﺤﻪ106
) (2دﻋﻮه اﻟﺘﻘﺮﻳﺐ ﺻﻔﺤﻪ185
) (3در روﺿﺎت ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ ﺷﺮح اﺷﺎرات در ﺳﺎل 640ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 489
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
