Page 493 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻴﺰدهﻢ‬

‫‪ - 1‬ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ اﻟﺤﺴﻦ اﻟﻄﻮﺳﻲ‪ .‬او را اﺳﺘﺎد اﻟﺒﺸﺮ ﻟﻘﺐ دادهاﻧﺪ و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﺪارد‪،‬‬
‫ارزش ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ او و ﻧﻘﺸﻲ ﻛﻪ در ﺗﺤﻮل ﻓﻠﺴﻔﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻴﻚ ﻛﺘﺎب اﺳﺖ‪ .‬در رﻳﺎﺿﻴﺎت‬
‫از ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي ﻣﻌﺪود ﺟﻬﺎن ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬از ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺳﺎس ﻫﻴﺌﺖ ﺑﻄﻠﻤﻴﻮس ﺗﺸﻜﻴﻚ ﻛﺮده‬
‫و زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻫﻴﺌﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬آﻗﺎي ﺗﻘﻲ زاده ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺮادات ﺧﻮاﺟﻪ در ﻛﺘﺎب‬

‫ﺗﺬﻛﺮه ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﻴﺌﺖ ﺑﻄﻠﻤﻴﻮس‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﻮﭘﺮﻧﻴﻚ ﻟﻬﺴﺘﺎﻧﻲ ﻃﺮح ﻧﻮﻳﻨﻲ را ﺑﺮاي ﻫﻴﺌﺖ‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﻛﻤﻚ ﻛﺮده اﺳﺖ)‪.(1‬‬

‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻮﻋﻠﻲ‪ ،‬ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﻣﺎﺟﺮا داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در آﺧﺮ اﺷﺎرات ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دردﻧﺎﻛﻲ ﻧﺎﻟﻪ ﺳﺮ ﻣﻲدﻫﺪ‪،‬‬
‫و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻳﻨﻬﻤﻪ آﺛﺎر آﻓﺮﻳﺪه و ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ در ﺳﺎل ‪ 597‬ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه‬

‫و در ﺳﺎل ‪ 672‬درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 2‬اﺛﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻔﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ اﺑﻬﺮي‪ .‬ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮوف او ﻛﺘﺎب ﻫﺪاﻳﺔ اﺳﺖ در ﻃﺒﻴﻌﻴﺎت و اﻟﻬﻴﺎت ﻛﻪ ﺟﺎي‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﻪاي ﺑﺎز ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب را ﻗﺎﺿﻲ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻴﺒﺪي و ﺻﺪراﻟﻤﺘﺄﻟﻬﻴﻦ ﺷﻴﺮازي ﺷﺮح ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮح اﺧﻴﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻬﺮت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺘﺎب و ﻣﺆﻟﻒ آن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼﻣﻪ ﺣﻠﻲ در ﻛﺘﺎب ﺟﻮﻫﺮاﻟﻨﻀﻴﺪ ﺻﻔﺤﻪ‬
‫‪ 78‬درﺑﺎب ﻋﻜﺲ ﺳﺎﻟﺒﻪ ﺟﺰﺋﻴﻪ ﻛﻪ ﻣﻮرد اﺗﻔﺎق ﻣﻨﻄﻘﻴﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻜﺲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻗﻀﻴﻪ‬
‫ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺧﺎﺻﻪ و ﻋﺮﻓﻴﻪ ﺧﺎﺻﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ از ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺛﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻣﻔﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ‬

‫اﺑﻬﺮي ﺑﺮ آن وﻗﻮف ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﺎﮔﺮد اﻣﺎم ﻓﺨﺮ رازي ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 3‬ﻧﺠﻢاﻟﺪﻳﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﻛﺎﺗﺒﻲ ﻗﺰوﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ دﺑﻴﺮان‪ .‬از اﻛﺎﺑﺮ ﺣﻜﻤﺎ و ﻣﻨﻄﻘﻴﻴﻦ و رﻳﺎﺿﻴﺪاﻧﺎن‬
‫ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮوف او در ﺣﻜﻤﺖ ﻛﺘﺎب ﺣﻜﻤﺔ اﻟﻌﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮوح ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬

‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮوﻓﺶ در ﻣﻨﻄﻖ ﺷﻤﺴﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻮاﺟﻪ ﺷﻤﺲاﻟﺪﻳﻦ ﺻﺎﺣﺐ دﻳﻮان ﺟﻮﻳﻨﻲ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻗﻄﺐ اﻟﺪﻳﻦ رازي آﻧﺮا ﺷﺮح ﻛﺮده و ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺘﻦ و ﺷﺮح از ﻛﺘﺐ راﻳﺞ درﺳﻲ ﻃﻼب اﺳﺖ‬

‫ﻛﺎﺗﺒﻲ اﺳﺘﺎد ﻋﻼﻣﻪ ﺣﻠﻲ و ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﺷﻴﺮازي و ﻫﻤﻜﺎر و ﻣﺼﺎﺣﺐ ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬

‫)‪ (1‬ﻣﻘﺎﻻت و ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ)ﻧﺸﺮﻳﻪ داﻧﺸﻜﺪه اﻟﻬﻴﺎت و ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻬﺮان( دﻓﺘﺮ ﻫﻔﺘﻢ و ﻫﺸﺘﻢ ص ‪162‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪492‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬