Page 505 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 505
آﺛﺎر ﻣﻴﺮداﻣﺎد( ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ)ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻨﻲ اﺳﺘﺮاﺑﺎدي ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺷﺎه ﻃﻬﻤﺎﺳﺐ)- 918
(984ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﻜﻨﺪر ﺑﻴﻚ از ﺑﺰرﮔﺎن ﺳﻤﺎك اﺳﺘﺮاﺑﺎد ﺑﻮده ،از ﻓﺤﻮاي ﻛﻼم وي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ
ﻣﻴﺮداﻣﺎد ﻣﺠﻠﺲ درس او را درﻳﺎﻓﺘﻪ وﻟﻲ از ﻟﺤﺎظ زﻣﺎن ﻫﻢ ﻃﺮاز او ﻧﺒﻮده)؟( وي را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺤﻘﻖ
ﺧﻔﺮي ﻣﺤﻘﻖ ﻓﺨﺮي ﻣﻲﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ).(1
ﻣﺤﺪث ﻗﻤﻲ در اﻟﻜﻨﻲ و اﻻﻟﻘﺎب ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد ﻣﻴﺮداﻣﺎد ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﻳﺤﺎﻧﺔ
اﻻدب .وﻟﻲ اﺗﻔﺎﻗﺎ از ﻓﺮد دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻋﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎم)ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ اﺳﺘﺮاﺑﺎدي ﺣﺴﻴﻨﻲ( در ﻫﻤﻴﻦ ﻋﺼﺮ ﻳﺎد
ﺷﺪه ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ اﻫﻞ ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻮده ،اﻟﻬﻴﺎت و ﺟﻮاﻫﺮ و اﻋﺮاض ﺷﺮح ﺗﺠﺮﻳﺪ ﻗﻮﺷﺠﻲ را ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ).(2
و ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﻘﻞ آﻗﺎي ﻋﻠﻲ دواﻧﻲ ،ﺣﺎﺷﻴﻪ دواﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﻬﺬﻳﺐ اﻟﻤﻨﻄﻖ را ﻧﻴﺰ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ) .(3اﺑﺘﺪاء ﺑﻪ ﻧﻈﺮ
ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎم ﻧﻴﺴﺖ ﻳﻚ ،ﻧﻔﺮ اﺳﺖ ،وﻟﻲ ﺻﺎﺣﺐ اﻟﺬرﻳﻌﻪ) (4ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦﻫﺎ دو
ﻧﻔﺮﻧﺪ :ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺳﻤﺎﻛﻲ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ اﻟﺤﺴﻦ اﺳﺖ و آن دﻳﮕﺮي ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ اﻟﺤﺴﻴﻦ.
ﻣﺎ اﻃﻼع ﺑﻴﺸﺘﺮي از اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻣﻌﻘﻮل ﻣﻴﺮداﻣﺎد ﻧﺪارﻳﻢ ،اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺳﻤﺎﻛﻲ)ﻣﺤﻘﻖ ﻓﺨﺮي( ﻧﺰد ﭼﻪ
ﻛﺴﻲ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮده و ﺷﺎﮔﺮدان دﻳﮕﺮش ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ و در ﭼﻪ ﺳﺎﻟﻲ درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﭼﻴﺰ درﺳﺘﻲ
ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ .ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﺎﮔﺮد ﻏﻴﺎثاﻟﺪﻳﻦ ﻣﻨﺼﻮر دﺷﺘﻜﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ)(5
- 2ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎءاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺼﻤﺪ ﻋﺎﻣﻠﻲ .از ﻣﻬﺎﺟﺮﻳﻦ ﺟﺒﻞ ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺖ ،در ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ
ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﻮن ﻓﻮقاﻟﻌﺎدﮔﻲ دارد ،از اﺳﺘﺎدان او در ﻋﻠﻮم ﻋﻘﻠﻲ)ﻣﻨﻄﻖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ( ﺟﺰ ﻣﻼﻋﺒﺪاﷲ ﻳﺰدي
ﺳﺎﺑﻖاﻟﺬﻛﺮ ﻛﺴﻲ را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻴﻢ ،ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻣﻌﻘﻮل ﺷﻴﺦ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻼﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ
ﻃﻮﺳﻲ ،و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺑﻮﻋﻠﻲ ﻣﻲرﺳﺪ .آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﺦ ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﻜﻪ ادﻳﺐ و ﻓﻘﻴﻪ و
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1دﻓﺘﺮ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﻣﻘﺎﻻت و ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ ﻧﺸﺮﻳﻪ داﻧﺸﻜﺪه اﻟﻬﻴﺎت و ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﻲ ﺻﻔﺤﻪ27 .
) (2رﻳﺤﺎﻧﺔاﻻدبج 4ﺻﻔﺤﻪ304 .
) (3ﺷﺮح ﺣﺎل ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ دواﻧﻲ ﺻﻔﺤﻪ165 .
) (4اﻟﺬرﻳﻌﻪج 1ص99 .
) (5ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻳﺎدداﺷﺘﻲ ﻛﻪ آﻗﺎي ﻋﺒﺪاﷲ ﻧﻮراﻧﻲ از ﻓﻀﻼء ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎده و از"ﻓﺮدوس ﺷﻮﺷﺘﺮ"ص 61ﻧﻘﻞ
ﻛﺮدهاﻧﺪ .ﻋﻠﻴﻬﺬا ﻣﻴﺮداﻣﺎد ﺑﺎ دو واﺳﻄﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﺻﺪراﻟﺪﻳﻦ دﺷﺘﻜﻲ اﺳﺖ.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 504
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
