Page 537 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫‪ - 1‬اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي دﻳﮕﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر اﺳﺘﺎدي و ﺷﺎﮔﺮدي‪ ،‬اﻧﺠﺎم‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ از ﻳﻚ اﺳﺘﺎد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﮔﺮ آن اﺳﺘﺎد ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺗﺪرﻳﺲ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﺪ درﺻﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن و ﻫﻢ دوره ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻛﻬﻨﺴﺎﻻن ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻘﺪم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬

‫ﺟﻮاﻧﺴﺎﻻن آن ﻃﺒﻘﻪ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ ﺣﺎﺟﻲ ﺳﺒﺰواري را ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﻣﻼ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮده و او ﺷﺎﮔﺮد ﻣﻼﻋﻠﻲ ﻧﻮري ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻴﺮزاي ﺟﻠﻮه و ﺣﻜﻴﻢ ﻗﻤﺸﻪاي ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﮔﺮد ﺷﺎﮔﺮدان ﻧﻮري ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻫﻢ ﻃﺒﻘﻪ ﺷﻤﺮدﻳﻢ‪ .‬در‬

‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﺟﻲ از ﻛﻬﻨﺴﺎﻻن اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ و ﻣﺨﺘﺼﺮي ﺧﻮدﻧﻮري را درك ﻛﺮده و در ﺳﺎل ‪1289‬‬
‫درﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻴﺮزاي ﺟﻠﻮه از ﺟﻮاﻧﺴﺎﻻن اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ و ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1314‬ﺣﻴﺎت داﺷﺘﻪ و ﺧﻮد در اﺑﺘﺪاء‬

‫ﻗﺼﺪ داﺷﺘﻪ از ﻣﺤﻀﺮ ﺣﻜﻴﻢ ﺳﺒﺰواري در ﺳﺒﺰوار اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬از ﻧﻴﻤﻪ اول ﻗﺮن ﺳﻮم ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻓﻼﺳﻔﻪ دوره اﺳﻼﻣﻲ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم دوره ﺗﺮﺟﻤﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ دوره ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن‪ ،‬ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن‪ ،‬ﺧﻮد ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ و ﻳﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪ .‬دوره ﺗﺮﺟﻤﻪ از دوره‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻒ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺠﺰا ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﻧﻴﺴﺖ آﻧﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﮔﻤﺎن ﻛﺮدهاﻧﺪ در دوره اﺳﻼﻣﻲ ﻳﻚ ﻗﺮن ﻳﺎ دو‬
‫ﻗﺮن ﻣﻨﺤﺼﺮا ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدهاﻧﺪ ﺑﻌﺪﻫﺎ اﻓﺮاد ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ ﻇﻬﻮر ﻛﺮده‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮي ﻛﻢﻧﻈﻴﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻳﻌﻘﻮب ﺑﻦ اﺳﺤﺎق ﻛﻨﺪي ﭘﻴﺪا ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎﻧﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺮد و اﻳﻦ رﺷﺘﻪ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻟﻜﻨﺪي ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎﻧﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﻨﻴﻦ ﺑﻦ‬
‫اﺳﺤﺎق ﻋﺒﺎدي و ﻋﺒﺪاﻟﻤﺴﻴﺢ ﺣﻤﺼﻲ و ﺗﻘﺪم زﻣﺎﻧﻲ دارد ﺑﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﺮﺟﻤﻴﻦ از ﻗﺒﻴﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻦ ﻗﺮه و‬

‫ﻏﻴﺮه‪.‬‬
‫‪ - 3‬ﻣﺘﺮﺟﻤﻴﻦ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻳﻬﻮدي ﻳﺎ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﻳﺎ ﺻﺎﺑﺌﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ زردﺷﺘﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬از ﻣﻴﺎن ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﻣﻘﻔﻊ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ زردﺷﺘﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ او ﻫﻢ زردﺷﺘﻲ ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﻣﺎﻧﻮي ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺑﻌﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن و ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان اﻳﻦ دوره ﻛﻪ از ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻪاي داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ‬

‫ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻴﻜﻨﻴﻢ‪ .‬و اﻳﻦ ﺧﻮد از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﻠﻤﻲ و‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬ ‫‪536‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬